10 / 545
TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ
ÖZGÜRLÜĞÜ BAKIMINDAN DEVLETLERİN
POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ
ON POSITIVE OBLIGATIONS OF THE STATES REGARDING THE
FREEDOM OF ASSEMBLY AND DEMONSTRATION
Çiğdem ÇIMRIN
*
Özet:
Devletlerin barışçıl olan toplantı ve gösteri yürüyüşlere
ilişkin pozitif sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sorumluluklar ulusla-
rarası insan hakları sisteminde ve özellikle Avrupa İnsan Hakları Söz-
leşmesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları kapsamında
temellerini bulmaktadır. Türkiye Anayasası kapsamında, toplantı ve
gösteri yürüyüşü özgürlüğü açısından uluslararası kabul gören bu
pozitif yükümlülükler üstlenilmiştir.
Pozitif yükümlülük kavramı devletlerin kendi egemenlikleri al-
tındaki kişileri koruma görevleri üzerine oturmaktadır. Devlet-birey
arasında dikey bir ilişki bulunur; ancak pozitif yükümlülüklerin aynı
zamanda yatay bir boyutu da bulunmaktadır. Gerçekten de Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi’nde güvence altına alınan hakların bireyle-
rin kendi arasındaki ilişkiler açısından da devletler tarafından etkin
bir şekilde korunmasının sağlanması gerekir.
Toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğü alanında hem dikey
hem de yatay ilişkiler bakımından devletlerin pozitif yükümlülükleri-
nin hukuki değerlendirilmesi ve bu bağlamda da Türkiye’deki düzen-
lemeler ve uygulamasının, başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve
içtihatları ve sonrasında da Anayasa’ya uygunluk değerlendirilmesini
yapmak gerekir.
Anahtar Kelimeler:
Devletin Pozitif Yükümlüğü, Toplantı ve
Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi mad-
de 11, Pozitif Yükümlülüğün Yatay Etkisi, İnsan Hakları, Anayasa mad-
de 13, Karşı Gösteri, Olağanüstü Hallerde Toplantı ve Gösteri Yürüyü-
şü Özgürlüğü.
Abstract:
The states have positive obligations regarding the
freedom of assembly and demonstration provided that such free-
dom is exercised in a peaceful manner. These obligations find their
grounds under the international human rights system and particu-
larly in the European Convention on Human Rights and its prece-
dents. These – internationally accepted – positive obligations of the
states with respect to the freedom of assembly and demonstration
were also assumed by Turkey under its Constitution.
hakemli
makaleler / refered articles
*
İstanbul Barosu Avukatı ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Kamu Hukuku Doktora
Öğrencisi