394 / 405
393
TBB Dergisi 2017 (129)
Alparslan AYRAL
Fen norm(u),sanat norm(u);fen standartları, sanat standartları
”tamlamalarında tamlanana “ne” sorusu sorulduğunda “
norm(ların)
ve
standart(ların)
” türü belirtilmiş olmaktadır. Cümlenin anlam bü-
tünlüğüne baktığımızda belirsizlik ve tür amaçlanmamakta fennin
,
sanatın kurallarına, kalıplarına
uygun düzenlemeler öngörülmektedir.
Tamlamalar, belirtili isim tamlaması şeklinde kurulmuş olsaydı keli-
me öbeği Yasa’nın amacına uygun düşecekti. Çünkü “norm, standart
”kelimeleri, fennin ve sanatın niteliklerine, özüne uygun görevlendi-
rilmiş olacaktı.
Bu kavramlar anlam değerleri bakımından da yorumlanabilir.
“Standart “kelimesinin Türkçe karşılığı olarak sözlükte 1. Belli bir işe
göre yapılmış veya ayrılmış 2.Belirli ölçülere yasaya kullanıma uygun
olan3.Örnek veya temel olarak alınabilen tek biçim4.Bir işletmede, bir
ürünü, bir çalışma yöntemini, üretecek miktarı
vb.yibelirlemek için
konulmuş kural;
10
norm
kelimesi de kural olarak belirlenmiş, yerleş-
miş ilke ve kanuna uygun durum, düzgü
11
olarak belirtilmiş.
“… Fen ve sanat norm ve standartlarına uygun…” söz öbeklerinde
kullanılan
yabancı kökenli bu iki kelimenin anlam bakımdan kesiştiği nok-
talar, bulunmaktadır. Bu
durum kelimenin anlam çerçevelerini tam olarak çizmeyi engel-
lemekte ve söz öbeği, yoruma açık hâle gelmektedir.
Cümlede “norm, standart” kelimeleri yerine bu kelimelerin içe-
riklerinden daha zengin, belirgin anlam katmanlarına sahip, anlam
çerçevesi rahatlıkla çizilebilen, herkesin açıkça anlayabileceği “
kuralla-
rına, kalıplarına
” kelimelerinin cümlede kullanılması yasa metnin an-
laşılabilirliğini artıracaktır.
C. “Yenilemelere” Kelimesinin Yanlış Kullanımı
“ …
Sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme,
tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir
” Cümlesinde geçen
“yenilemelere” kelimesinin “
yenilemeye
” şeklinde yazılması gerekir.
10
Türkçe Sözlük, TDK,1988,C:11,s.2029.
11
Türkçe Sözlük, TDK, C:11,1988,s.1660.