131

TBB Dergisi 2017 (131)

İlhan AKBULUT

rın türleri itibariyle çeşitli olmaları ve bir sistem içinde aralarında bir

denge ve ahenk kurulması gerekir.

b) Cezalar çeşitleri itibariyle, cezaların değişik amaçlarını sağla-

yıcı nitelikte olmalı ve yerine göre bu amaçlardan bazıları üstünlük

göstermelidir. Her halde cezalar insancıl olmalıdır.

c) İnsanların hangi fiilleri suç sayılmalı, hangileri sayılmamalı-

dır? Bu sınırın mutlaka yeniden çizilmesi gereklidir.

d) Zamanın geçmesi tesirini toplumda da gösterir. Çok önceleri

işlenmiş bir suçun bugün cezalandırılmasında fayda yoktur. Zira bu

suç unutulmuş, eski bir hadiseyi örtmüştür. Cezalandırma amacı gü-

dülmesi, adaletten ziyade işkence tesiri yapar.

e) Ceza, ona çarpılan suçluyu “ıslah” suretiyle yeniden suç işle-

mesine engel olmalıdır.

2.3. Cezanın Özellikleri

İyi bir cezanın haiz olması gereken vasıfları arasında kanunilik,

eşitlik, telafi edilebilir olması, insanilik, ahlakilik, kişisellik en önem-

lileri arasında sayılabilir.

a) Suçlar ve Cezalar Kanuni Olmalıdır: Suç adı verilen “yasak ey-

lemlerin” mutlaka kanunda gösterilmesi gerekliliği suçta kanuniliği,

suça karşılık verilecek cezanın da yalnız kanunda bulunması zorunlu-

luğu “Cezada Kanuniliği” meydana getirir. Ceza hukukunu diğer hu-

kuk dallarından ayıran en önemli özellik bu ilkedir. Kişi, hangi eylem-

lerin suç olarak düzenlendiğini ve bu suça karşılık verilecek cezayı, ceza

kanunlarına bakarak tespit edecektir.

İlkenin fert bakımından faydası,

suç teşkil eden fiillerin daha evvelden kanunlarda gösterilmesi suretiyle,

bunun dışında kalan fiilleri hiçbir endişe içinde kalmadan işleyebilme-

sini temin etmektir. Bu sayede vatandaşların keyfi olarak cezalandırıl-

masının önüne geçilmiştir. Yasak edilen fiillerin evvelden gösterilmesi

aynı zamanda mantıki bir zaruret olarak kabul edilmektedir.

Sulhi Dönmezer, – Sahir Erman, age.s.566.

Mazhar Arıkan, “Suç Mefhumu Suç ve Cezaların Kanuniliği Prensibi ve Mütesel-

sil Suçlar”,

Adalet Dergisi

, Sayı: 3-4, Ankara 1963,s.301 vd.; Hakkı Demirel,” Suç

ve Cezaların Kanuniliği Prensibi”,

Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi

, Sayı: 21,

Ankara 1979, s.37 vd.

Öztekin Tosun,”Suçların Kanuniliği Prensibi Aleyhindeki Cereyan

”,

İÜHFM.,