131

TBB Dergisi 2017 (131)

İlhan AKBULUT

miş ise de; Artık günümüzde dünyanın çoğu ülkelerinde artık insan

haklarının hayli değerli olduğu ve her geçen gün de değer kazandığı,

vazgeçilmez bir hak olduğu ortaya çıkmaktadır.

Geçmiş dönemlerde, ülkemizde bilhassa Devlete Karşı Suç işlemiş

kişilere karşı, ele geçtiklerinde gözaltında iken zor kullanıldığı, şiddet

uygulandığı herkesçe bilinmektedir; ama artık teknolojinin de geliş-

mesiyle herkesin yaşamında nerede bulunduğu, ne yaptığı, kimlerle

görüştüğü, ne konuştuğu hatta ne yiyip içtiği bilinmektedir. Bu itibar-

la devamlı bir değişim yaşanmaktadır.

Geçmişte çocuğunuza şiddet kullandığınızda çocuğunuz hak-

larının ne olduğunu bilmediği veya bu konuda daha yasal düzenle-

meler olmadığı için hiçbir makama gidip şikâyette bulunamıyordu;

ama bugün her türlü kitle iletişim araçlarıyla her türlü bilgi alınmakta

şikâyetlerde bulunulabilmektedir.

Türkiye, Avrupa Konseyi üyesi olarak, yarım yüzyıla yaklaşan sü-

reçte Avrupa Birliği ile üyelik hedefli ilişkilerini sürdürmektedir. 1987

yılında yapılan AB üyelik başvurusunun ardından, 3 Ekim 2005’ te

üyelik müzakerelerine ilişkin süreç başladı. Bu süreçte ölüm cezası-

nı kaldırmaya yönelik iç mevzuatta gerekli değişiklikler yapıldı. Zira

AB ve daha geniş olan Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde idam cezası

yoktur. Konulması da hukuken imkânsızdır. Avrupa İnsan Hakları

Sözleşmesi’nin bir parçası olan 6 no.’lu Ek Protokol’ de idam cezası ya-

saklanmıştır. Bu gelişmeler içinde 3 Ağustos 2002 tarihinde ülkemizde

idam cezaları “yakın savaş tehlikesi ve savaş hali” durumu ile sınır-

landırıldı. Yine 2002 yılında 4771 Sayılı Kanun ile ilgili yasalarda yer

alan ölüm cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi. İdam cezasını

tamamen kaldıran “ 6 no.’lu Protokol”ü Türkiye, 13 Ocak 2003 tarihin-

de imzaladı. Bugün Anayasa’ ya göre “ ölüm cezası ve genel müsadere

cezası verilemez.”

2004 yılında çıkarılan ve 1 Haziran 2005 tarihinden itibaren yü-

rürlüğe giren 5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu’nda idam cezasına

yer verilmemiştir. Türkiye, Ek 6 no.’lu Protokol’ de olduğu gibi, iç hu-

kukunda ölüm cezasının her koşulda kaldırılmasına ilişkin 13 no.’lu

Protokol’ a ilişkin onay sürecini de 2006 yılında tamamlayarak yürür-

lüğe koydu.