133

hakemli

makaleler / refered articles

PARLAMENTER SİSTEMDEN KOPUŞ

VE SONRASI:

KARŞILAŞTIRMALI GÖZLEMLER VE BAZI

DEĞERLENDİRMELER

DEPARTURE FROM PARLIAMENTARY SYSTEM AND BEYOND:

SOME REFLECTIONS FROM A COMPARATIVE PERSPECTIVE

A. Ersoy KONTACI*

Özet:

Hükümet Sistemi değişikliği, tüm demokratik toplumlar

açısından riskli ve sancılı süreçlerin başında gelmektedir. Bu bağ-

lamda farklı toplumların bu süreçte yaşadıkları deneyimler, benzer

dönüşümleri yaşayan veya yaşamaya aday toplumların karşılaşabi-

lecekleri sorunların öngörülmesi ve bunlara yönelik çözümler üre-

tilmesi açısından potansiyel bir değer taşımaktadır. Bu kapsamda,

elimizdeki çalışmada öncelikle çağdaş hükümet sistemleri tipolojisi

açıklanmakta, ardından 1982 Anayasası’nın yürürlüğe girdiği tarihten

bugüne kadar ülkemizde benimsenen hükümet sistemleri ve bu kap-

samda yaşanan tartışmalar hakkında bilgiler verilmektedir. Çalışma-

nın devamında ise; çeşitli saiklerle parlamenter hükümet sistemin-

den kopan ve yarı-başkanlık veya başkanlık sistemlerinin türevlerine

geçiş yapan üç ülkenin

–

Kırgızistan, Moldova ve Fransa

–

deneyim-

leri mercek altına alınmaktadır. Sonuç kısmındaysa, karşılaştırmalı

hukuk çalışmalarının metodolojik ilkeleri ışığında belirlenen bu üç

örnek ülkede gözlemlenen sorunlardan hareketle, Türkiye’nin muh-

temel yol haritasına ilişkin bazı tespit ve değerlendirmeler yapılması

amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hükümet Sistemi Değişikliği, Parlamenter

Sistem,

Başkancı Hükümet Sistemleri, Karşılaştırma Çalışma Meto-

dolojisi, Kırgızistan, Moldova, Fransa, Türkiye

Abstract:

Governmental system change is a risky and painful

process for any democratic society. In this sense, experience of dif-

ferent societies holds a potential value for those who have under-

gone, or about to undergo, such transformations. These observati-

ons could be utilized to predict, and offer possible solutions for the

probable issues to come. In this study, a contemporary approach to

governmental systems typology is introduced, followed by a brief

information on the governmental systems adopted in Turkey and

the associated debates thereof during the 1982 Constitution era.

Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim

Dalı