Previous Page  18 / 685 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 18 / 685 Next Page
Page Background

17

TBB Dergisi 2017 (133)

A. Ersoy KONTACI

“olağanüstü yetkilerle donatılmış bir cumhurbaşkanı karşısında hayli zayıf

konumda bir yasama organının bulunduğu bir anayasal sistem”

olarak ta-

nımlanan ikinci sistemin

16

ise günümüz Rusya Federasyonu başta ol-

mak üzere bazı Orta Asya Cumhuriyetleri ile yine bazı Güney Ameri-

ka Ülkeleri’nde uygulandığı kabul edilmektedir.

III. 1982’den Günümüze Türkiye’de Benimsenen Hükümet

Sistemleri

Bu ayrım ve sınıflandırma çerçevesinde 1982 Anayasası’nın yü-

rürlükte olduğu dönem boyunca Türkiye’de benimsenen hükümet

sistemlerine bakıldığında; genel olarak parlamenter sistemden uzakla-

şan ve başkancı alternatiflere doğru yönelen bir eğilimle karşı karşıya

gelinmektedir. Bu yönelimin sonucu olarak, sistem içinde parlamen-

tonun ve parlamento içinden çıkan hükümetin ağırlığı azalırken, halk

tarafından seçilen devlet başkanının rolünün gittikçe öne çıktığı görül-

mektedir. Hatta bu geçiş, en nihayetinde Türkiye’de iki kanatlı bir yü-

rütme yapılanmasının da sona ermesine neden olmuş; bundan böyle

yürütmenin tek bir makamda somutlaşacağı bir dönemin kapıları açıl-

mıştır. Bununla birlikte bu dönüşüm, kuşkusuz ki birden bire ortaya

çıkmış değildir. Anılan yöndeki talepler, pek çok siyasetçi tarafından

zaman zaman yüksek sesle dile getirilmiş;

17

kamuoyunda ve konuyla

ilgili bilimsel çevrelerde yeterince destek bulamayan bu önerilerin,

18

en nihayetinde bazı olağanüstü koşulların da etkisiyle, 2007 ve 2017

yıllarında gerçekleştirilen iki ayrı anayasa değişikliğiyle hayata geçi-

rildiği görülmüştür.

16

Fish (1997), s. 367-368.

17

1990’ların başından 2000’lerin ortasına kadar Türkiye’de başkanlık ve yarı-baş-

kanlık rejimine geçiş yönünde çeşitli çevrelerce dile getirilen öneri ve taleplerin

ayrıntılı bir dökümü ve tahlili için bkz. Bertil Emrah Oder “Türkiye’de Başkanlık

ve Yarı-Başkanlık Rejimi Tartışmaları: 1991-2005 Yılları arasında Basına Yansıyan

Öneri ve Tepkilerden Kesitler”, Başkanlık Sistemi, Der. Teoman Ergül, Türkiye

Barolar Birliği Yayını, Ankara 2005, s. 31-69.

18

Bununla birlikte, akademik çevrelerde başkanlık sisteminin Türkiye için uygun

bir model olduğunu savunan kimi yazarların da bulunduğu belirtmek gerekmek-

tedir. Bu yönde bazı örnekler için bkz. Burhan Kuzu, Türkiye İçin Başkanlık Sis-

temi, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1997; Burhan Kuzu, Her Yönü ile Başkanlık

Sistemi, Babıali Kültür Yayınları, İstanbul 2011; Hasan Tahsin Fendoğlu, “Başkan-

lık Sistemi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2 (2002),

s. 39-60; Murat Yanık, Başkanlık Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Adalet

Yayınevi, Ankara 2013.