Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

250 Gaipliğin Miras Hukuku Bakımından Hüküm ve Sonuçları competent authority and annulment of declaration of absence and restitution of the property to those with a prevailing claim or to the disappeared person himself. Keywords : The Declaration of Absence, Succession Rights of Disappeared Persons, the Disappeared Heir’s Share, the Declarati- on of Absence at the Request of the Competent Authority and the Restitution of the Property to Those with a Prevailing Claim or to the Disappeared Person Himself I. GİRİŞ Türk Medeni Kanunu (TMK) m.28/I uyarınca kişilik, ölüm ha- linde sona erer. Bir kimse hakkında gaiplik kararı verilmesi de ölüm gibi kişiliği sona erdirir. 1 Kişiliğin ne zaman ve hangi hallerde sona erdiğinin tespiti önemlidir, zira buna bağlanan önemli sonuçlar vardır. Kişiliğin sona ermesi, kişiye bağlı hakları ortadan kaldırırken, diğer hakların da mirasçılara geçmesine neden olur. 2 Bir kimsenin öldüğü- nün saptanması 3 ya da ceset bulunamamasına rağmen kişinin hayatta olmadığına ilişkin kesin kanıya istinaden kanunda öngörülen ölüm karinesi sonucu kişilik sona erer. 4 Ölüm karinesi, TMK m.31’de dü- zenlendiği üzere, 5 kişinin, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolması halinde, cesedine ulaşılamamış olsa bile kanunun gözünde ölmüş sayılması halidir. 6 Gaiplik ise, ölüm karinesinden farklı olarak, kişinin içinde kaybol- duğu durum, onun ölümüne kesin gözle bakmayı gerektirecek bir du- rum olmamasına rağmen kişinin ölü olduğuna ilişkin güçlü kuşkulara kanun tarafından sonuç bağlanmasıdır. 7 Söz konusu kuşkulu duru- 1 Ömer Uğur Gençcan, Miras Hukuku, Ankara 2016, s. 744. 2 Mustafa Dural/Tufan Öğüz, Türk Özel Hukuku – C. II – Kişiler Hukuku, İstanbul 2017, s. 23; Serap Helvacı, Gerçek Kişiler, İstanbul 2017, s. 32. 3 Ölümün tanımı ve ölüm anının belirlenmesi ile ilgili ayrıntılı açıklamalar için bkz., Çağlar Özel, “Medeni Hukuk Açısından Ölüm Anının Belirlenmesi ve Ceset Üze- rindeki Hakka İlişkin Bazı Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergi- si , C. 51, S. 1, 2002, s. 43-77. 4 Hüseyin Hatemi/Burcu Kalkan Oğuztürk, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler -Tüzel Kişiler), İstanbul 2014, s. 71; M. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi /Saibe Oktay-Özde- mir, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), İstanbul 2018, s. 19. 5 İsviçre Medeni Kanunu m. 34 aynı düzenlemeyi içermektedir. 6 Birlikte ölüm karinesi de TMK’da düzenlenmiştir, ancak bu karine ölüm karine- sinden farklıdır. Birden çok kişinin ölüm anının saptanamaması, bir diğer deyişle, sırası saptanamayan ölümler halinde TMK m.29/II’de öngörülen ‘birlikte ölüm karinesi’ uygulama alanı bulur. 7 Dural/Öğüz, s. 30; Helvacı, s. 36; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 30.