6 Türk Ceza Hukukunda Af mektedir.11 12 Toplumsal barışı yeniden tesis etmek ya da kişinin ağır hastalığının olması gibi gerekçelerle ilan edilen aflardan farklı olarak seçimlerde oy kazanmak ya da infaz kurumlarını boşaltmak için ilan edilen aflarda herhangi bir toplumsal yararın bulunup bulunmadığı konusu da tartışmalıdır. Öğretide 19 Eylül 1945’te Fransa’da ya da 31 Temmuz 2006’da İtalya’da ilan edilen aflarda13 olduğu gibi infaz kurumlarını boşaltmak ya da istinaf mahkemelerinin iş yükünü hafiflet11 İtalya’da 1962-1995 yılları arasında ilan edilen aflar ile infaz kurumundan salıverilenlerin oranının ortalama yüzde 35 olduğu, bu oranın bazı bölgelerde zaman zaman yüzde 80’lere kadar çıkabildiğine dair veriler için bkz. Alessandro Barbarino/Giovanni Mastrobuoni, “The Incapacitation Effect of Incarceration: Evidence From Several Italian Collective Pardons”, American Economic Journal: Economic Policy, Year: February 2014, Volume: 6, No: 1, (1-37), s. 7, 8, https://icproxy.khas. edu.tr:2191/stable/43189364?seq=7#metadata_info_tab_contents, E.T. 16.01.2023. 12 Türkiye’de ilan edilen aflar ile öncesinde ya da sonrasında yaşanan siyasi olaylar arasındaki bağlantılar ve af ilanlarının gerekçeleri konusunda yapılan ayrıntılı çalışma ve analizler için bkz. Koray Kaplıca, “Türkiye Tarihindeki Aflar”, 27.08.2018, Doğruluk Payı, https://dogrulukpayi.com/bulten/turkiye-tarihindeki-aflar, E.T. 16.01.2023; Suat Yahyaoğlu, “Türkiye’nin Genel Af Karnesi”, 13.05.2018, Jurnal. İst, https://www.gzt.com/jurnalist/turkiyenin-genel-af-karnesi-3356600, E.T. 16.01.2023. 13 2006 yılında İtalya’da ilan edilen af ile, terör ve organize suçtan mahkûm olanlar hariç olmak üzere, infaz kurumunda bulunan bütün hükümlülerin cezasında üç yıllık bir indirim yapıldığı; bunun sonucunda da yaklaşık 15 bin hükümlünün infaz kurumundan salıverildiği yönünde bkz. Stefano Maffei/Isabella Merzagora Betsos, “Crime and Criminal Policy in Italy – Tradition and Modernity in Troubled Country”, European Journal of Criminology, Volume: 4, Issue: 4, (461-482), s. 467 vd., https://icproxy.khas.edu.tr:2176/doi/pdf/10.1177/1477370807080722, E.T. 16.01.2023. Bu af ile infaz kurumunda bulunanların yüzde 30’unu teşkil eden yaklaşık 22 bin kişinin salıverildiğine dair bkz. Barbarino/Mastrobuoni, s. 2. Türkiye’de de bu gerekçeyi barındıran kanun teklifi olarak 24.09.2018 tarih ve 2018/2929 sayılı “Bazı Suçlarla İlgili Ceza Sürelerinden Şartlı İndirim ile Tutuklu ve Hükümlülerin Salıverilmesine Dair Kanun Teklifi” örnek verilebilir. Bu husus söz konusu kanun teklifinin genel gerekçesinde, “Günümüzde cezaevlerindeki fiziki koşullar oldukça yetersiz olup suçluyu ıslah ve rehabilite ederek topluma yeniden kazandırma işlevini hızla kaybettiği görülmektedir. Cezaevi koğuşlarının kapasitesinin üç dört katı kişiyi barındırması, kurum bünyesinde güven zafiyeti oluşturmaktadır. / Bir kişinin tutuklu ya da hükümlü olması, onun insan haklarından mahrum olacağı anlamına gelmez. Cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlüler yetersizlik sebebiyle nöbetleşe uyumaktadır. Mahkûmlara sağlanan barınma olanakları, özellikle uyuma yerleri, gerekli hava hacmine ve asgari alana sahip değildir. Devlet, özgürlüğü elinden alınmış kişilerin sağlığından sorumludur. / Bugün itibariyle ülkemizde bulunan 449 cezaevinin kapasitesi 211.274’tür. Cezaevlerimizde 194.404 hükümlü, 59.131 tutuklu olmak üzere 253.535 kişi bulunmaktadır. Fiziki yetersizlikler, sosyal barışı tehdit edebilecek nitelikte olup provokasyonlara açık haldedir” ifadeleriyle ortaya konulmaktadır. Kanun teklifinin ayrıntıları ve genel gerekçesi için bkz. https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-0970.pdf, E.T. 21.01.2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1