163 TBB Dergisi 2023 (166) Zeynep Berin MANAVGAT daki ayrım ne kadar genişlerse, o kadar, kişisel menfaatlerini gözeterek bağlı şirketleri yönettiği ve diğer menfaat sahiplerinin haklarını ihlal edici işlemlere giriştiği sonucuna varılmıştır.12 Paralel şekilde, piramit yapılanma içerisinde yer alan şirketlerin piyasa değerinin düştüğünü13 ve kâr payı oranının azaldığını14 gösteren çalışmalar da mevcuttur. Piramit yapılanmalar, hâkim teşebbüsün, alt kademelerde yer alan şirketlerde düşük oranda sermaye miktarına sahip olarak yarattığı dolaylı hakimiyet zinciriyle oluşturulabileceği gibi, hiç pay sahipliği olmaksızın veya çok düşük oranda sermaye payı yanında kontrol geliştirici mekanizmaların kullanılmasıyla da sağlanabilir. Genel anlamda kontrol geliştirici mekanizmalar, sermaye payı ile kontrol hakları arasındaki ayrımı açan ve bir pay-bir oy ilkesinin uygulanmamasını sağlayan mekanizmalar olarak tanımlanabilir.15 Tanımdan da anlaşılacağı üzere, başka yollar yanında esasen piramit yapılanmalar da bir kontrol geliştirici mekanizmadır. Ancak piramit yapılanmanın bu anlamda özellik arz eden noktası, diğer kontrol geliştirici mekanizmaların piramit yapılanma gibi çok katmanlı bir hakimiyet zinciri yaratma amacıyla kullanılabilmesidir. Dolaylı hakimiyetin yanı sıra piramit yapılanmanın yaratılmasında kullanılabilecek olan mekanizmalar, birden fazla pay grubu yaratılması (dual-class shareholding) halinde bu gruplardan bir veya birkaçına oyda imtiyaz tanınması, karşılıklı iştirak, oy ve pay sahipliği sözleşmeleridir.16 12 Paul A. Gompers/Joy Ishii/Andrew Metrick, “Extreme Governance: An Analysis of Dual-Class Firms in the United States”, Review of Financial Studies, 2010, V. 23, No. 3, s. 1051, 1052-1055, 1067; Ronald W. Masulis/Cong Wang/Fei Xie, “Agency Problems at Dual-Class Companies”, Journal of Finance, 3rd Annual Conference on Empirical Legal Studies Papers, 2008, European Corporate Governance Institute-Finance Working Paper No. 209/2008, s. 1697. 13 Henrik Cronqvist/Mattias Nilsson, “Agency Costs of Controlling Minority Shareholders”, Journal of Financial and Quantitive Analysis, 2003, V. 38, No. 4, s. 695. 14 Mikko Zerni/Juha-Pekka Kallunki/Henrik Nilsson, “The Entrenchment Problem, Corporate Governance Mechanisms and Firm Value”, Contemporary Accounting Research, 2011, V. 27, No. 4, s. 1169. 15 Lin, “Controlling Controlling-Minority Shareholders: Corporate Governance and Leveraged Corporate Control”, s. 460. 16 Lucian Aye Bebchuk/Reinier Kraakman/George Triantis, “Stock Pyramids, Cross-Ownership and Dual Class Equity: The Mechanisms and Agency Costs of Separating Control From Cash-Flow Rights”, National Bureau of Economic Research, 1999, Working Paper No. 6951, s. 1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1