184 ŞirNeWOer TRSOuOu÷unGD 3irDPiW <DSÕODnPD KDYrDPÕ Ye TrNiye¶GeNi +DOND AoÕN AnRniP tin 96’sının holdingler tarafından 42 tanesinin ise aile şirketleri tarafından doğrudan yolla hakimiyet altında tutulduğu, buna karşılık 173 tanesinde nihai kontrole sahip pay sahibinin aileler olduğu tespit edilmiştir. Görüldüğü gibi, bu araştırma ile piyasada, dolaylı hakimiyetle yaratılan ve salkım şeklinde oluşturulmuş, ara hâkim şirketin holding veya bir başka şirket olsa da nihai hâkimin aile olduğu piramit yapılanmaların ne denli sık rastlanılan bir yapı olduğu saptanmıştır. Bu şirketlerin toplam 65’inde oyda imtiyaz, 82 tanesinde ise yönetim kuruluna aday gösterme imtiyazı ile hakimiyetin sağlandığı; yani, sermaye payının çoğunluğuna sahip olunmadan kontrol geliştirici mekanizmalarla kontrolün elde tutulduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye’deki halka açık şirketlerin pay sahipliği yapısına dair yapılan bir başka çalışmada,69 hâkim pay sahibinin ortalama sermaye payı oranının %50 olduğu, 38 adet şirkette en az %50 paya sahip bir hâkim ortağın mevcut olduğu, çalışma kapsamındaki şirketlerden en büyük 94 tanesinin 68’inin aile kontrolü altında olduğu, 68 şirketin 37’sinin de piramit yapılanmaya bağlı olarak nihai hakiminin bir aile olduğu saptanmıştır. Bu piramit yapılanma ile hakimiyetin sağlandığı şirketler içerisinde, nihai hâkim konumunda olan ailelerin malvarlıksal haklarının %52.05; yönetim haklarının ise %65,75 olduğu tespit edilmiş; piramit yapılanma ile nakit akım hakları ve kontrol hakları arasındaki ayrımın sağlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Yönetim kurullarının bağımsızlığı bakımından yapılmış olan bir çalışmada,70 hakimiyet altında olan toplam 122 şirketin, doğrudan hâkim pay sahibinin 54’ünde holding şirketi, 14’ünde aile, 16’sında finansal olmayan şirket, 10’unda finansal şirket ve 15’inde yabancı merkezli bir şirket olduğu tespit edilmiş; her ne kadar sadece 14’ü doğrudan bir aile tarafından yönetilse de 82 tanesinin nihai hakiminin yani dolaylı yolla yöneten hakim teşebbüsünün bir aile olduğu belirlenmiştir. 69 İstemi S. Demirağ/Mehmet Serter, “Ownership Patterns and Control in Turkish Listed Companies”, Corporate Governance: An International Review, 2003, V. 11, s.4348. 70 Melsa Ararat/Hakan Orbay/B. Burçin Yurtoğlu, “The Effects of Board Independence: Evidence from Turkey”, SSRN Electronic Journal, 2010, s. 47.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1