Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

121 TBB Dergisi 2018 (135) Berkiye Gizem ERGİN I. YABANCI KAVRAMI Yabancı kavramının tanımına ilişkin doktrinde farklı görüşler bu- lunmaktadır. Bir görüş yabancı kavramını “yabancı devlet vatandaşı olan kişi” olarak tanımlamaktadır. Bu görüş herhangi bir devlet va- tandaşlığına sahip olmayan (vatansız) kişileri tanım kapsamına dâhil etmemesi sebebiyle eleştirilmektedir. Doktrindeki diğer bir görüş ise yabancı kavramını “yabancı bir devlet ülkesinde bulunup o devletin vatandaşlığını halen iddiaya hakkı olmayan kimse” olarak tanımla- maktadır. 1 Doktrinde büyük ölçüde benimsenen bu tanım temelini 1892 Cenevre Toplantısı’nda yapılan temel yabancı tanımından almak- ta olup içerisinde barındırdığı “ülkede bulunma” koşulu sebebiyle eleştirilmektedir. Zira bir kişinin fiziksel olarak o ülkede bulunmadan dava açabilmesi, vize talebinde bulunabilmesi gibi hallerde o devletin yetki alanı içerisinde birtakım haklara sahip olması mümkündür. 2 Son zamanlarda ülkemize göç eden kişi sayısındaki artış sebebiyle medyada ve günlük dilde “göçmen”, “yasa dışı göçmen”, “kaçak göç- men” kelimeleri de sık kullanılır hale gelmiştir. Bu kelimelerin teme- linde yabancılar kast edilmektedir. Göçmen kelimesi yaygın olarak dış göç olgusunda kullanılmakla birlikte uluslararası doktrinde bir ferdin yaşadığı ülkeyi terk ederek başka bir ülkeye yerleşmek amacıyla git- mesi hareketine göç, giden kimseye ise göçmen denilmektedir. 3 Türk Hukuku’ndaki düzenleme ise uluslararası hukuktaki tanımdan fark- lılık arz etmektedir. 5543 sayılı İskân Kanunu 4 m. 3/d uyarınca göç- menler, Türk soyundan gelen ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip İskân Kanunu gereğince kabul olunanlardır. 4817 sayılı Kanun 5 ’da yabancı kavramı, o dönemde yürürlükte bulunan 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 6 1 Aysel Çelikel/Günseli Gelgel, Yabancılar Hukuku, Beta Yayınları, Yenilenmiş 22. Baskı, İstanbul, 2016, s. 16. 2 Rona Aybay, Yabancılar Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005, s. 10-11; Bülent Çiçekli, Yabancılar ve Mülteci Hukuku, Seçkin Yayınları, 5. Baskı, Ankara, 2014, s. 30. 3 Çiçekli, s. 31. 4 5543 sayılı Kanun, 26.09.2006 tarih ve 26301 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak, 19.09.2016 tarihinde kabul edilmiştir. 5 4817 sayılı Kanun, 06.03.2003 tarih ve 25040 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak 27.02.2003 tarihinde kabul edilmiştir. 6 403 sayılı Kanun, 22.02.1964 tarih ve 11638 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak 11.02.1964 tarihinde kabul edilmiştir.