Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

163 TBB Dergisi 2018 (135) Ayşe Aslı YÜCESOY yapmaya yetkili olanların buna gerek görmesi şartına bağlanmıştır. Yeterli emarelerin varlığı halinde vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların gerekçelerini ve dayanaklarını belirtmek suretiyle, 59 yetkili sulh ceza hakiminden arama yapılmasını talep etmeleri gerekir. Talep üzerine hâkim, kanunda yer alan şartların var olup olmadığını resen inceleyecek ve bu koşulların, “mükellefin vergi kaçırdığına delalet eden emareler”in varlığına ikna olduğu takdirde 60 arama kararı vere- cektir. 61 Yalnızca mükellef nezdinde ve üzerinde değil, mükellefle olan il- gileri sebebiyle diğer şahıslar nezdinde ve yerlerde yapılmasına lüzum gösterilen aramalardan birine karar vermeye yetkili olan sulh hakimi, bunlardan diğer sulh hakiminin yetkisine dahil bulunanlar hakkında da karar vermeye yetkilidir (VUK m.142/3). 62 Aramanın önemi, giz- lilik ve aciliyet durumları dikkate alınarak getirilen bu hüküm, ilgili sulh hakiminin yetki alanını genişletme ve bunun sonucu olarak yetki çatışması da önleme amacına hizmet etmektedir. 63 Vergi Usul Kanunu’nda, hakîmden izin alma şartı yer almakla be- raber, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde 64 ne yapılacağına iliş- 59 Taşdelen, a.g.m., s.170. 60 Saban, a.g.e., s.196. 61 Örnek mahiyetinde, bir arama kararının gerekçe kısmı özetle şu şekildedir: “Vergi dairesinde kayıtlı bir kısım mükelleflerin vergi kaçırdıkları, beyan ettikleri vergi kayıtlarının gerçek durumu yansıtmadığı, bu nedenle vergi kayıplarına neden ol- dukları, mükelleflerin gerçek gelir durumlarının saptanması için vergi kanunları- na göre tutmak ve saklamak durumunda oldukları yasal defter ve belgeler üze- rinden gerçek kazançlarının tespit edilmesi imkanının bulunmaması nedeni ile bu tespitin yapılabilmesi için, mükelleflerin yazı ekinde belirtilen adreslerinde bulu- nacak el defteri, protokol defterleri, bilgisayar kayıtları ve gerçek gelirin tespitine yarayacak her türlü belge ve bilgilerin tespiti amacı ile Vergi Usul Kanunu’nun 142-147’nci maddeleri ve CMUK’un 94’üncü maddesi gereğince gündüzleyin bir defaya mahsus olmak üzere aşağıda isimleri ve işyerleri belirtilen şahısların işyer- lerinde, evlerinde ve geçici olarak kullandıkları ikamet ve eklentilerinde (yazlık olarak kullandıkları konutlar da buna dahildir) ve mükelleflerden alınacak bilgi- lere göre tespit edilecek olan geçici adreslerinde… arama yapılmasına karar veril- miştir” Tekin, Çelikkaya, a.g.e., s.216. 62 Saban, a.g.e., s.193; Tekin, Çelikkaya, a.g.e., s.216. 63 Tekin, Çelikkaya, a.g.e., s.216. 64 Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği m.4 uyarınca; Gecikmesinde sakınca bu- lunan hâl: a) Adlî aramalar bakımından; derhâl işlem yapılmadığı takdirde suçun iz, eser, emare ve delillerinin kaybolması veya şüphelinin kaçması veya kimliği- nin tespit edilememesi ihtimâlinin ortaya çıkması ve gerektiğinde hâkimden karar almak için vakit bulunmaması hâlini, (…) ifade eder.