Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

174 Vergi Hukukunda Arama ve Arama Sürecindeki İşlemlerde Kamu Yararı Kavramı düzeninin bozulmasını önlemeye yöneldiği halde adli kolluk kamu düzenine aykırı eylem ve olguların ortaya çıkması üzerine kovuşturul- masına ve saptanmasına çalışır. 116 Daha açık bir ifadeyle, idari kolluk kamu düzeni için tehlike teşkil eden eylemlerin varlığı halinde hareke- te geçerek kamu düzenini korur, suç işlenmesini önler ve toplum ha- yatını tehdit eden tehlikeleri ortadan kaldırmaya çalışırken adli kolluk, kamu düzenini bozan ve suç sayılan eylemlerin işlenmesi durumunda failleri/suça ilişkin bilgi, belge ve delilleri tespit edip adli makamlara teslim etmekle görevlidir. Her ne kadar vergi inceleme elemanlarının vergi denetimi görevini ifa ederken -örgütsel olarak idari teşkilata dahil olsalar da- görevleri- nin niteliği ve amacı bakımından adli kolluk faaliyeti gerçekleştirmek- te olduğu savunulsa da 117 söz konusu faaliyetlerin adli kolluktan ziya- de idari kolluk ile benzerlik gösterdiği görülmektedir. Zira adli kolluk faaliyeti adli makamların (savcılık) emri altında bir suçun soruşturul- ması kapsamında faaliyet gösterir. Oysaki vergi denetim elemanları bir idari makam olan vergi dairesinin bünyesinde faaliyet göstermek- tedir. 118 Vergi denetiminde görev alanlar idari kolluğun mali yönünü oluşturur. Bu nedenle vergi denetimi bir mali kolluk faaliyetidir. Arama sürecindeki vergi inceleme işlemleri Cumhuriyet Savcılığı- nın emri altında ve vergi kaçakçılığı suçunun soruşturulması amacıyla yapılsa dahi bunların adli kolluk faaliyeti olarak nitelendirilebilmesi mümkün değildir. Zira hem bu süreçte yürütülen işlemler tipik vergi inceleme işlemidir hem de faaliyeti yerine getirenler idarenin vergi in- celeme görevlileridir. Amacın vergi kaçaklığının tespiti olması anılan faaliyetin adli kolluk olarak nitelendirilebilmesi için yeterli değildir. Böyle bir nitelendirme Cumhuriyet başsavcısının bizatihi kendi inisi- yatifi ve adli personeli ile suçun soruşturulmasını doğrudan takip et- mesi durumunda isabetli olabilir. 119 Örneğin vergi inceleme elemanları tarafından vergi kaçırıldığına ilişkin emareler tespit edildikten ve bu s.622. 116 Sancakdar, a.g.e., s.622. 117 Billur Yaltı Soydan, “İnsan Hakları Açısından Vergi Yükümlüsünün Adil Yargı- lanma Hakkı-II”, Vergi Sorunları Dergisi, S.144, Eylül, 2000, s. 113; Taşdelen, a.g.m., s.170; Soydan, a.g.e., s.515. 118 Hayrettin Yıldız, “Vergi İnceleme İşleminin Bir İdari İşlem olarak Unsurları Yö- nünden Hukuki Analizi” EÜHFD, 2013, C. XVII, S. 3–4, ss.129-154, s.134. 119 Yıldız, a.g.m., s.135.