Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA KARŞI ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU: DAR, SARP VE KISMEN AÇIK BİR YOL INDIVIDUAL APPLICATION TO THE CONSTITUTIONAL COURT AGANIST THE DECISION OF “NO GROUND FOR PROSECUTION”: A NARROW, STEEP AND PARTIALLY OPEN PATH Fahri Gökçen TANER * Özet: Kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına karşı Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuruların önemli bir kısmı, konu bakımından yetkisizlik ya da başvuru yollarının tüketilmemesi nede- niyle kabul edilemezlik kararlarına konu olmaktadır. Hangi haklara ilişkin olarak, hangi yolların tüketilmesinden sonra bu yola gidilebi- leceğini anlamak için, Anayasa Mahkemesi’nin ve AİHM’nin içtihat- larının bilinmesi gerekir. Bu çalışmada Anayasa Mahkemesi’nin ko- vuşturmaya yer olmadığı kararları bağlamında verdiği kararlar, öğ- retideki görüşler ışığında sınıflandırılarak bir incelemeye tâbi tutul- maktadır. Mahkemenin içtihadı uyarınca, bu konuda adil yargılanma hakkını esas alan başvuruların herhangi bir başarı şansı yoktur. Zira Mahkeme, Perez/Fransa kararında sayılan istisnalar hariç, üçüncü kişilerin cezalandırılmasını talep etmeyi suçtan zarar gören bakımın- dan adil yargılanma hakkının kapsamında görmemektedir. Buna kar- şın yaşam hakkı ile işkence ve insanlık dışı muamele yasağı bağlamın- da yapılan yeterli bir başvuru sonucunda, Anayasa Mahkemesi’nin devletin usuli (etkili soruşturma) yükümlülüklerinin ihlali dolayısıy- la ihlal kararı verme olasıdır. Diğer maddi haklarda ise Mahkeme, AİHM’nin Perez/Fransa kararındaki yaklaşımını esas alarak, mutlaka diğer hukuk yollarının tüketilmesini talep etmektedir. Anahtar kelimeler: Bireysel Başvuru, Kovuşturmaya Yer Olma- dığı Kararı, Kovuşturma Davası, Adil Yargılanma Hakkı, İşkence ve İnsanlık Dışı Muamele Yasağı Abstract: An important number of the individual applications made before the Constitutional Court against the decisions of no ground for prosecution is responded with inadmissibility decisions due to lack of authority or non-consumption of remedies. The jurisp- rudence of the Constitutional Court and the ECHR shall be known in order to understand which rights can be subject matter of the indivi- dual application mechanism and which remedies must be exhausted * Dr., Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ana- bilim Dalı Öğretim Elemanı, ORCID: 0000-0002-9182-2549