Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

226 Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru: ... üzere, başvurucudandiğer hukuk yollarını tüketmesi talep edilebilir. 104 AİHM’nin kötü muamele konusundaki içtihadının kapsamı gittikçe genişlemektedir ve bu genişleme ağırlık eşiğinin her somut olayın ko- şulları dikkate alınarak düşürülmesi suretiyle sağlanmaktadır. 105 Aksi takdirde başvurunun özel hayata saygı hakkı veya diğer haklar bağ- lamında incelenmesi söz konusu olur. Bu durumda etkili soruşturma yükümlülüğü devreye girmeyeceğinden, başvurucunun diğer yolları tüketmesi zorunluluğu doğacaktır. 6. AİHM, “yaşam hakkının veya fiziksel bütünlüğünün ihlaline üçüncü kişilerin kasıtlı olmayan eylemleri sebebiyet vermişse etkili bir yargısal sistem oluşturma şeklindeki pozitif yükümlülüğün her olayda mutlaka ceza davası açılmasını gerektirmediği ve mağdura diğer hukuki yolların açık olmasının yeterli olabileceği” kanaatindedir. 106 Buradaki yeterli ifadesi elbette et- kililiği de içerisinde barındırmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin de bu içtihadı takip ettiği görülmektedir. Bu durumda başvurucu, diğer ida- ri ve hukuki başvuru yollarını tükettikten sonra bireysel başvuru yo- luna gitmelidir. Ancak bu noktada Anayasa Mahkemesi’nin, işlendiği iddia edilen suç ve ihlal edildiği iddia edilen hak bağlamında kalıplara sıkışıp kaldığı görülmektedir. Hakaret suçu bir kenara konulursa, her zaman ceza muhakemesi dışındaki yolların da en az bu yol kadar etki- li olduğunu söylemek anlamlı olmayabilir. Bu konu alt başlıkta ayrıntı- lı olarak ele alınacaktır. B. ANAYASA MAHKEMESİ KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARLARININ TÜMÜ BAĞLAMINDA ETKİLİ BİR DENETİMMERCİİ OLABİLİR Mİ? Başlıkta yer alan soruya olumsuz cevap vermek için çok derin bir araştırma yapmaya gerek yoktur. Anayasa Mahkemesi’nin birey- sel başvurudaki yıllık karşılama oranı ile Türkiye’de bir yılda verilen kovuşturmaya yer olmadığı kararı sayısını karşılaştırmak yeterli fikir verecektir: 104 Örnek bir olay olarak bkz yukarıda künyesi verilen Sevgi Cantemür başvurusu. 105 Oya Boyar, İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa içinde, editör Sibel İnceoğlu, s. 149. 106 Harris-O’Boyle-Bates-Buckley vd., s.48; Doğru-Nalbant, s. 22.