Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

227 TBB Dergisi 2018 (135) Fahri Gökçen TANER Yalnızca 2016 yılında tüm Türkiye’de 2.840.243 107 adet kovuştur- maya yer olmadığı kararı verilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 2016 yılında karara bağladığı bireysel başvuru sayısı ise 16.175’tir. 108 El- bette Anayasa Mahkemesi, kovuşturma davası sonucunda yerinde bulunan tüm kovuşturmaya yer olmadığı kararlarının denetleme mercii olamaz. Aksi yönde bir beklenti gerçekçi olmadığı gibi, Ana- yasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru kurumunun amaçlarıyla da bağdaşmaz. Ancak Mahkeme’nin kovuşturmaya yer olmadığı karar- larına ilişkin bir eleme yaparken benimsediği yöntem, büyük önem taşımaktadır. Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi’nin adil yargılanma hakkı ve kovuşturmaya yer olmadığı kararı konusundaki yaklaşımı değişme- diği sürece ki adli istatistiklere bakıldığında yakın bir gelecekte değiş- meyeceği anlaşılabilir, suçtan zarar görenlerin adil yargılanma hakkı bağlamındaki başvurularının başarılı olması güçtür. Bu nedenle, an- cak maddi haklar bağlamında yapılacak başvurulardan sonuç alınma- sı mümkün gözükmektedir. Yaşam hakkı ve işkence ve insanlık dışı muamele yasağına ilişkin olarak, etkili soruşturma yapma yükümlülüğü bağlamında ileri sü- rülen iddiaların başarı şansı vardır. Bunlar dışında kalan maddi hak- lar bakımından, Mahkeme’nin alternatif hukuk yollarının bir bütün olarak tüketilmesi gerektiği düşüncesinde olduğu anlaşılmaktadır. Öyleyse her ne kadar birbirinin yerine geçen yollar olmasa da, suçtan zarar gören ceza davası açılmasını sağlayamadığında, mutlaka diğer hukuk yollarını denemeli; örneğin tazminat davası veya idari dava aç- malı, davanın sonunda da bir sonuç elde edemezse o zaman bireysel başvuru yolunu kullanmalıdır. Ancak bu noktada hakaret suçu ile ilgili başvuruları (şeref ve itibarın korunması hakkının ihlali) ayırmak gerekir. Anayasa Mahke- mesi bu başvuruları kabul etmeme eğilimindedir ve bu konuda başarı şansı yok denecek kadar azdır. Belki açılacak tazminat davasının “açık ve bariz takdir hatası” nedeniyle reddedildiği ortaya konulabilirse, bu noktada bir sonuç alınabilir. Zira hakaret suçunda, tazminat davasının 107 Adalet İstatistikleri 2014, s. 19. Bkz. http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/istatis- tik_2016/2016/index.html 108 http://www.anayasa.gov.tr/files/bireyselbasvuru/istastik-31122016.pdf.