Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

245 TBB Dergisi 2018 (135) Merve Nur YILMAZ rüştür. 48 Doktrin, hakça kullanım ilkesinin temelinde yer alır. 49 Hak- ça kullanım ilkesi, yukarı kıyıdaş devletin suyu öncelikli kullanımını; aşağı kıyıdaş devletin ise yukarı kıyıdaş devlete karşı kullanabileceği veto yetkisini ortadan kaldırmıştır. 50 Böylelikle mutlak egemenlik veya ön kullanım doktrini ile doğal bütünlük doktrini arasında bir orta yol bulunmuş olmaktadır. Hakkaniyet ilkesi birçok sınıraşan su uyuşmaz- lığında uygulama alanı bulmuştur. 51 5. Kıyıdaş Devletler Topluluğu (Ortak Yönetim) Doktrini Ülkelerin egemenlik hakları ile çatışan bu görüş, uluslararası su- yollarının politik sınırlardan bağımsız bir şekilde birlikte veya yetki verilen bir heyet aracılığıyla yönetilmesini savunmaktadır. 52 B. Sınıraşan Suların Ulaşım Dışı Amaçlarla Kullanımında Hakça Kullanım İlkesinin Hukuki Dayanağı Bazı genel nitelikteki ilkelerin sınıraşan suların kullanımında uy- gulanıp uygulanamayacağı ve ulusal nitelikli birtakım kuralların bu kapsama dâhil edilip edilmeyeceği uluslararası hukukta tartışma ko- nusu olmuştur. Bu tartışmaların bir sonucu olarak; komşuluk hukuku, hakkın kötüye kullanılması yasağı ve ilgili devletler lehine uluslarara- sı irtifak hakkı kurulması gibi görüşler, sınıraşan suların kullanımında hakça kullanım ilkesinin kabulüne gerekçe olarak gösterilmiştir. Hakça kullanım ilkesinin temelini komşuluk hukukuna dayandı- ran görüşe göre; drenaj havzası devletleri komşu devlet olarak kabul edilmeli ve ulusal komşuluk hukukunda mülkiyet hakkına getirilen bazı sınırlamalar uluslararası sular için de getirilebilmelidir. 53 Bizim de 48 Eray Acar, “Avrupa Birliği’nin GAP ve Su Sorununa Yaklaşımı Çerçevesinde Fırat ve Dicle Nehirlerinin Yönetimi Üzerine Tartışmalar” Stratejik Araştırmalar Enstitü- sü Güvenlik Stratejileri Dergisi, Sayı 4, 2006, s. 76; Aktaran; Dülger, s. 31. 49 Acer ve Kaya, Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, 3. Baskı, s. 107. 50 Vefa Toklu, Su Sorunu Uluslararası Hukuk ve Türkiye, Turhan Kitabevi, Ankara 1999, s. 30. 51 Colorado ve Tijuana uyuşmazlığı, Rio Grande uyuşmazlığı, Columbia Nehri uyuşmazlığı, Indus nehri uyuşmazlığı, Nil nehri uyuşmazlığı gibi; Açıklama ve örnekler için bkz. İnan, s. 250. 52 Akça, s. 47. 53 Komşuluk hukukuna ilişkin olarak öğretide Stoll ve Krakau tarafından savunulan bu görüşler için bkz. Aktaş Acabey, s.146-147.