Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

247 TBB Dergisi 2018 (135) Merve Nur YILMAZ C. 1997 Tarihli Birleşmiş Milletler Uluslararası Suyollarının Ulaşım Dışı Amaçlarla Kullanımı Hukukuna İlişkin Sözleşmede Hakça Kullanım İlkesi Sınıraşan suların yolcu veya yük taşınması amacıyla kullanımı devletlerin yaptıkları anlaşmalara bağlı olduğundan uluslararası su- yollarının kullanımı ile ilgili esas sorun sulama, endüstriyel veya hid- roenerji üretimi gibi konularda çıkmaktadır. 59 , 60 Bu noktada sorun teş- kil eden kullanımlar; “tüketici veya yoksun bırakıcı nitelikteki faaliyetler” ve “suların niteliğini değiştirici faaliyetler” olmak üzere iki başlık altın- da toplanabilir. 61 En yaygın örneği tarımsal amaçlarla sulama olan ilk gruptaki faaliyetlerde, kullanılan suyun tamamı veya bir bölümü tek- rar akarsuya dönmemektedir. En yaygın örneği endüstriyel faaliyetler olan ikinci gruptaki faaliyetlerde ise kullanılan su, zehirli ve kirletici maddelerle birlikte akarsuya dönmektedir. İşte 17 Ağustos 2014 de 35 ülkenin onaylaması ile yürürlüğe giren 1997 tarihli sözleşme; 62 ulus- lararası suyollarının hakça, akılcı ve makul kullanımını düzenleyen 5. maddesi ile ilk gruptaki faaliyetlerin; 5. madde ile birlikte önemli zarar vermeme yükümlülüğünü düzenleyen 7. maddesi ile de 63 ikin- ci gruptaki faaliyetlerin çerçevesini çizmektedir. Yapılan çalışmalarda 276 uluslararası nehrin % 60’ının kullanımına ilişkin herhangi bir iş birliği düzenlemesi bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı da göz önüne alındığında sözleşmenin, bir çerçeve sözleşme olarak büyük öneme 59 Acer ve Kaya, Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, 3. Baskı, s. 105. 60 Uluslararası sulardan ulaşım dışı amaçlarla; balıkçılık ve canlı kaynak avcılığı, tarımsal yararlanma, endüstriyel yararlanma olmak üzere üç farklı biçimde yarar- lanılmaktadır. Erdal, s. 190; Pazarcı, Uluslararası Hukuk, s. 245. 61 Sınıflandırma ve açıklamalar için bkz. Pazarcı, “Çevre Sorunları…”, s. 226. Aynı yönde bkz. Acer ve Kaya, Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, 3. Baskı, s. 106; Erdal, s. 191. 62 Sözleşme (United Nations Convention on the Law of the Non-Navigational Uses of International Watercourses), 36 ülke tarafından onaylanmıştır. Filistin sözleş- meyi onaylayan (2 Ocak 2015) 36. devlet olmUluslararası Hukuk, s. 245. Sınıflandırma ve açıklamalar için bkz. Pazarcı, “Çevre Sorunları…”, s. 226. Aynı yönde bkz. Acer ve Kaya, Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, 3. Baskı, s. 106; Erdal, s. 191. Sözleşme (United Nations Convention on the Law of the Non-Navigational Uses of International Watercourses), 36 ülke tarafından onaylanmıştır. Filis- tin sözleşmeyi onaylayan (2 Ocak 2015) 36. devlet olmuştur. https://treaties. un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVII-12&chapter= 27&clang=_en#EndDec, (E. T: 01.09.2017). 63 Pazarcı, “Çevre Sorunları…”, s. 227.