Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

251 TBB Dergisi 2018 (135) Merve Nur YILMAZ lük tanınması gerektiğini; başka bir görüş ise iki ilkenin özdeş olmasa da hâlihazırda birbirinin ayrılmaz parçası olduğunu savunmaktadır. 81 Bizce de zarar verme yasağı tarafların menfaatlerinin dengelenmesini sağlayan bir kural olarak hakça kullanım ilkesi ile iç içedir. Dolayısıy- la zarara yol açan devlet, su kullanımının hakça ve makul olduğunu ispatlayamaması durumunda veya gerekli tedbirleri almakta yeterli özeni göstermediği takdirde sorumlu olacaktır. 82 Durumu bir örnekle açıklar isek; 83 kıyıdaş devletlerin birlikte yüz binlerce kişinin yararla- nacağı bir hidrolik santral için bir baraj inşa ettiğini; ancak bu bara- jın, bir kıyıdaş devlette zevk için balık avlayan birkaç yüz kişiyi bu imkândan yoksun kılacak olması nedeniyle önemli bir zarara neden olacağını varsaydığımızda, önemli zarar ortaya çıkmış olsa bile bura- da kullanımın hakça olduğu kabul edilecektir. Ancak zarar veren dev- letin, barajın projelendirilmesi, inşası ve işletmesi aşamalarında öteki kıyıdaş devletlere önemli zarar vermemek için gerekli ihtimamı gös- terme yükümlülüğü (m. 7/1) bakidir. Sözleşmenin 8. maddesinde 84 ise, uluslararası suyollarının opti- mum kullanımı ve korunması amacıyla kıyıdaş devletlerin iş birliği yapmaları gerekliliğinden söz edilmiş; 85 bununla bağlantılı olarak da 9. maddede 86 uluslararası suyollarının durumu hakkında gerekli bil- 81 Görüşler için bkz. Aktaş Acabey, s. 207-208; Zararsız kullanım ve eşit kullanım arasındaki ilişki için ayrıca bkz. Erdem, s. 11. 82 Aktaş Acabey, s. 211; UN Watercourses Convention User’s Guide Fact Sheet Seri- es: Number 4, s.1. 83 Uluslararası Hukuk Komisyonu Yazım Komitesi Başkanı Derek Bowett’ in söz- leşmenin tasarı çalışmaları yürütülürken verdiği örnek; Aktaran Yakış, “Sınıraşan Suların Hukuki Rejimi”. 84 Sözleşmenin 8. maddesi için bkz. Akça, s. 84, dpn. 299; Aktaş Acabey, s. 227. 85 Fransa’nın, topraklarında bulunan Lanoux Gölü üzerinde bazı tesisler inşa etmeye karar vermesi üzerine İspanya ile sularını Lanoux Gölü’ nden alıp İspanya top- raklarına geçen Carol Nehri nedeniyle çıkan uyuşmazlıkta, Hakem Mahkemesi uluslararası suların kullanımını paylaşmaya dair usuli hak ve yükümlülüklerde, iyi niyet ve aklıselim kurallarının uygulanabileceğini ifade etmiştir (16 Kasım 1957). Karar ve açıklamalar için bkz. Ayşe Nur Tütüncü, “Lanoux Gölü Hakem Mahkemesi Kararı: Hukukun Kodlaştırılmasında Örnek Olay Olarak Etkisi ve Kararın Özeti”, İHFM , Cilt LVI, Sayı 1-4, 1998, s. 303. Devletlerin birbirleriyle danışma ve işbirligi yapma yükümlülügü, Hakem Mahkemesi’nin Lanoux Gölü kararının yanı sıra Uluslararası Adalet Divanının çeşitli kararlarında da- “ Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Uyuşmazlığı», « İngiltere-İzlanda Balıkçılık Uyuşmazlığı”, “Malta-Libya- Tunus Kıta Sahanlığı Uyuşmazlığı” benimsenmiştir. Açıklamalar için bkz. İnan, s. 247. 86 Sözleşmenin 9. maddesi için bkz. Akça, s. 94-95.