Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

256 Uluslararası Çevre Hukukunda Hakça Kullanım İlkesi alınmaksızın 1997 tarihli sözleşmeye karşı olan tutumundan hareket- le Türkiye’nin uluslararası hukuk kurallarına bağlı kalmadığı imajını çizmek de doğru değildir. Birleşmiş Milletler Uluslararası Suyollarının Ulaşım Dışı Amaçlar- la Kullanımı Hukukuna İlişkin Sözleşmeye taraf olan Suriye de benzer şekilde Dicle ve Fırat’ın kullanımının uluslararası hukuk kurallarına bağlı olarak gerçekleştirilmediğini ileri sürmektedir. 106 Ancak Suriye ile Türkiye açısından sınıraşan nitelikte olan ve kullanımı uluslararası hukuk kurallarına bağlı olarak gerçekleştirilmeyen suyun Dicle veya Fırat değil; 107 Asi Nehri 108 olduğu ifade edilmelidir. Nitekim Suriye’nin Asi Nehri’ni hakça ve makul olmayan bir şekilde kullanması ve nehir hakkında karşılıklı görüşme taleplerini reddetmesi, iyi komşuluk ilke- lerine uymayan ve ikiyüzlü bir tavır olarak değerlendirilmektedir. 109 Bununla birlikte Avrupa Birliği üyeliğine adaylık sürecinde Av- rupa Birliği Konseyi tarafından 14 Nisan 2003 tarihinde kabul edilen Türkiye Katılım Ortaklığı Belgesinde de sınıraşan sular konusuna yer verilmiştir. Belgede Türkiye’nin sınıraşan sulara ilişkin işbirliğini, Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi (2000/60/AT) 110 ve Avrupa Bir- liğinin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygun olarak geliştir- mesine devam etmesi istenmiştir. 111 Belgede bahsi geçen Aarhus, 112 106 Suriye’nin, sular bakımından Türkiye’ye bağımlı olmaktan duyduğu rahatsızlıkla terörü dahi koz olarak kullanmayı düşündüğü hakkında bkz. Turgay, “Su Sorunu Ekseninde Türkiye Suriye İlişkileri”; Üste, s. 237. 107 Türkiye’nin söz konusu sulara yaptığı katkıdan mevcut durumdan daha az faydalanmasını talep etmek, Türkiye’ nin egemenlik haklarının sınırlandırılması anlamına gelir ve asıl bu durum uluslararası hukuk kurallarına ve iyi komşuluk ilkelerine aykırılık oluşturur. Açıklamalar için bkz. İnan, s. 252. 108 Asi nehri, Türkiye’ ye su seviyesi oldukça azalmış ve bünyesinde bazı zararlı atık- ları barındıran bir halde ulaşmaktadır. Açıklama için bkz. Sur, s. 385. 109 Bu doğrultuda bkz. Dülger, s. 39-42. 110 Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi ( EU Water Framework Directive) 22.12.2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 111 14.04.2003 tarihli Türkiye KatılımOrtaklığı Belgesi için bkz. https://www.ab.gov . tr/files/ABIliskileri/ AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Kat_Ort_Belg_2003.pdf, (E.T: 23.02.2018). 112 Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Aarhus -Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Çevresel Karar Verme Sürecine Halkın Katılımı ve Yargıya Baş- vuru-Sözleşmesi (The UNECE Convention on Access to Information, Public Par- ticipation in Decision-making and Access to Justice in Environmental Matters), 30 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.