Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

274 İstinaf Yargılaması (-dava dilekçesi, cevap dilekçesi, replik, düplik-), tahkikat, sözlü yargı- lama (-taraflara ikişer defa söz verilen aşama-) ve hüküm. Oysa istinaf yargılamasında dilekçelerin teatisi aşaması, ilk derece yargılaması gibi değildir; zira istinafta sadece başvuru ve cevap dilekçesi verilmekte- dir. Önemli bir diğer husus, HMK’nın 354. maddesinin ikinci fıkrasın- da, inceleme sırasında gereken hâllerde, incelemenin mümkün oldu- ğunca ilgili dairesince yapılmasının doğrudanlık, sözlülük ve adil yar- gılama hakkı ilkelerine daha uygun olacağı unutulmadan, 51 başka bir bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesinin istinabe edi- lebilme imkânının kabul edilmiş olmasıdır. 52 Büyük zaman ve emek kaybı olacağı düşüncesiyle eleştirilen istinabe özde, bu tür ihtiyaçla- ra cevap vermek için ihdas edilmiştir ve böylelikle, BAM’ların birden fazla ili kapsayan bir yargı çevresine sahip olmalarından doğabilecek güçlükler, kolaylıkla aşılabilecektir. 53 BAM, kendi yargı çevresi dışında faaliyet gösteremeyeceğinden, zorunlu olarak o iş, o yer BAM istina- be edilerek yerine getirilecektir. 54 BAM’ın aynı koşullarda, farklı yargı çevresi içindeki ilk derece mahkemesini de istinabe etmesi mümkün- dür. Aynı şekilde, zorunlu olmamakla birlikte, daha çabuk ve ucuz iş yapılabilmesini sağlamaya yönelik olarak, BAM’ın kendi yargı çevre- si içindeki bir işi, o çevredeki ilk derece mahkemesini istinabe ederek yapması da imkan dahilindedir. 55 Özekes ve Yayla Meraklı ’ya göre, is- tinabe yoluna başvurulması gereken durumlarda, istinabe edilen ilk derece mahkemesinin, davaya bakan ilk derece mahkemesi olmama- sı, farklı bir ilk derece mahkemesi olması, aynı mahkemenin aynı ha- 51 Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz, s.592; istinafta istinabe yoluna başvurulmasının, özellikle yargılamanın doğrudanlığı çerçevesindeki eleştirisi hakkında bkz. Yayla Meraklı, s.33,34; uygulamada BAM’ların sayısının yetersiz olması ve yargı çevre- lerinde fazla sayıda il ve ilçenin bulunması sebebiyle, sürekli istinabe yoluna baş- vurulması gibi bir olumsuzluk yaşandığı hakkında bkz.Özekes, Pekcanıtez Usul, s.2242. 52 Örneğin yargı çevresi dışında bulunan tanığın istinabe yoluyla dinlenmesi vb. 53 Yılmaz, İstinaf, s.73; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz, s.593; Yayla Meraklı, s.33. 54 Özekes, s.56; Akkaya, s.258; AB-Eşleştirme Projesi, s.48 55 Özekes, s.56, Budak/Karaaslan, s.346; ilgili maddenin gerekçesinde, “…bir BAM, kendi yargı çevresi içindeki bir ilk derece mahkemesini istinabe edebileceği gibi, başka bir BAM veya başka bir BAM’ın yargı çevresinde kalan ilk derece mah- kemesini doğrudan istinabe edecektir”denilmiştir, bu konuda ayrıca bkz. AB- Eşleştirme Projesi, s.49.