Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

314 Tüketicinin Kullandığı Dönme Hakkı Yerine Bedel İndirimine Karar Verilebilir Mi? görüşteki yazarlar, TBK 227/IV hükmünün hâkime, dönme yerine onarım veya bedel indirimine karar verme yetkisi tanımasının söz- leşme özgürlüğü ve irade özerkliği ilkeleri ile bağdaşmadığına dikkat çekerek, 6 tüketicinin dönme hakkının sadece önemli ayıplarda kulla- nılabileceği sonucuna, TBK’nın kira (m. 306) ve eser (m. 475, b.1) söz- leşmesi hükümleri ile Avrupa Birliği Satım Yönergesi’nden 7 yapılacak “ ilke kıyası ” 8 yoluyla ulaşılabileceğini ifade etmektedirler. 9 Anılan yak- laşımın benimsenmesi halinde hâkimin, önemsiz ayıplarda, tüketici- nin, dönme hakkını kullanmasına dayanan taleplerini reddetmekle ye- tinmesi, dönme yerine onarım veya bedel indirimine karar vermemesi gerekir. III. DEĞERLENDİRME Görüldüğü üzere, yukarıda aktarılan tüm yargısal ve bilimsel gö- rüşler, TKHK bu yönde açık bir hüküm içermemesine rağmen, önemsiz ayıplarda, tüketicinin sözleşmeden dönme hakkını kullanamayacağı konusunda birleşmektedirler. Kanımca belirtilen sonuca varılabilmesi için, TKHK’da bu yönde bir hüküm bulunmasına dahi gerek yoktur. Zira her hak gibi, sözleşmeden dönme hakkı da kötüye kullanılabilece- ğine göre, Türk Medenî Kanunu’nun (TMK) ikinci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen hakkın kötüye kullanılması yasağı, tüketicinin ayıplı ifa karşısında sahip olduğu dönme hakkı bakımından da bir sınır teşkil etmektedir. Dolayısıyla, dönme hakkının kullanılmasının hakkın kötüye kullanılması sayılabildiği hallerde tüketici, diğer seçim- lik haklarını kullanmak zorundadır. Bu nedenle, Yargıtay Hukuk Ge- nel Kurulu’nun bu çalışmada ele alınan kararına konu olayda olduğu gibi, özellikle ayıbın yarattığı değer kaybının satılanın değerine naza- ran açıkça düşük olduğu hallerde, tüketicinin sözleşmeden dönmesi- 6 TBK 227/IV hükmünün 818 sayılı Borçlar Kanunu’ndaki karşılığı olan 202/II hükmünün eleştirisi için bkz. Eugen Bucher/Vedat Buz, “Mağdur Edilen Alıcı – Türk/İsviçre Borçlar Kanunu’nun İki Özelliğinin Eleştirisi: Muayene ve İhbar Külfeti (Art. 201 OR; BK m. 198), BK m. 202/II (Art.205/II OR)’ye Göre Dönme Yerine Bedel İndirimine Karar Verilmesinin Masraflara İlişkin Sonuçları”, Necip Kocayusufpaşaoğlu’na Armağan, Ankara 2004, s. 173 vd. 7 Bkz. yuk. dn. 2. 8 Bu kavram için bkz. Rona Serozan, Medeni Hukuk Genel Bölüm/Kişiler Hukuku, İstanbul 2015, s. 154 N. 36 vd. 9 Atamer/Baş, s. 47.