Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

316 Tüketicinin Kullandığı Dönme Hakkı Yerine Bedel İndirimine Karar Verilebilir Mi? nin sözleşmeden dönmesinin hakkın kötüye kullanılması teşkil ettiği hallerde, TKHK 83/I hükmünün atfıyla TBK 227/IV hükmü kıyasen uygulanmalı ve hâkim dönme yerine bedel indirimi veya ücretsiz ona- rıma hükmedebilmelidir. 15 TBK 227/IV hükmünde hâkime, dönme yerine bedel indirimi veya ücretsiz onarıma karar verme yetkisinin tanınıp, satılanın ayıpsız bir benzeriyle (misliyle) değiştirilmesine (TBK 227/I-b.4, TKHK 11/I-ç) karar verme yetkisinin tanınmamış olması da, TBK 227/IV hükmünün tüketici satışlarında kıyasen uygulanmasına engel teşkil etmemekte- dir. 16 Zira TKHK 11/III hükmü, “Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde”, tüketicinin anılan hakları kullanmasını za- ten engellemektedir. Yine aynı hükme göre, “ Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır. ” Doktrinde sözü edilen orantısızlığa verilen örneklerden biri de, tıp- kı bu çalışmada incelenen Hukuk Genel Kurulu kararına konu olaya benzer şekilde, kaportadaki küçük bir çizik nedeniyle aracın yenisiyle değiştirilmek istenmesidir. 17 Dolayısıyla TBK 227/IV’te yer almayan satılanın ayıpsız benzeriyle değiştirilmesi imkânı, tüketici satışlarında, ayıbın satılanın değerine nazaran önemsiz olduğu hallerde zaten bu- lunmamaktadır. Belirtilen durumlarda sözleşmeden dönme hakkının da kullanılamayacağı kabul edildiğine göre, geriye sadece TBK 227/ IV’te yer alan onarım ve bedel indirimi hakları kalmaktadır. Nitekim incelenen Hukuk Genel Kurulu kararında da, tüketici terditli olarak sözleşmeden dönme ve ayıpsız misliyle değiştirme haklarını öne sür- mesine rağmen, isabetli olarak, mahkemenin bedel indirimine karar vermesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan, TBK 227/IV hükmünü doğrudan veya kıyasen uygu- layan hâkimin, alıcıya/tüketiciye, onarım ve bedel indirimi seçenekle- rinden hangisini tercih ettiğini sormasına ve mümkün olduğunca bu tercih doğrultusunda bir karar vermesine de bir engel bulunmamakta- 15 Sonuç olarak aynı yönde bkz. Aslan, s. 180. 16 Karş. Atamer/Baş, s. 47. 17 Atamer/Baş, s. 39; İnceoğlu, s. 187.