Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

327 TBB Dergisi 2018 (135) Berk Hasan ÖZDEM sahipti. Bu rollerden ilki aile konutunu sonraki jenerasyonlara geçir- mek iken, ikincisi ise kadın ve çocuklar için düzenlemeler öngörmek- ti. İrlanda’nın varlıklı, arazi sahibi sınıfı içinde kadınların aile mal- ları üzerinde mülkiyeti veya payı, bu yönde hükümler koyan “ strict settlement ’lar ile belirlenirdi. Bu tedbirler tarihçiler arasında büyük bir tartışmaya yol açmıştır. Bu konuda Lawrence Stone, strict settle- ment ’larla garanti altına alınan bu hükümlerin, kadınların mallar üze- rindeki haklarının öneminin bir göstergesi olduğu görüşündeyken, Lloyd Bonfield da kurumun ailenin kız ve nispeten genç oğlanları açı- sından bir avantaj sağladığı düşüncesindedir. Diğer taraftan aksi gö- rüşteki Eileen Spring, “ The strict settlement: it’s role in the family history ” adlı yazısına şu şekilde başlamaktadır: “Yazdığım birkaç makalede strict settlement’ın primogenitf bir gelişme olduğunu tartıştım ve Habakkuk ile Stone tarafından ortaya atılan teorileri eleştirdim. Anlatmak istediğim mesele şuydu ki; hem Habakkuk hem de Stone strict settlement’ların gayrimenkulleri koruma amacıyla dizayn edildiğinin farkında olmalarına karşın, pratikte bu açıdan yaklaşmıyorlardı. Onlar buna daha genç olan olan çocukların paylarını arttıran bir şeymiş gibi yaklaşıyor- lar. Güncel olarak benim çalışmam bu gazetede tereddütsüz bir şekilde strict settlement’ın primogenitif olmadığını, “refahı konsantre etmektense onu yay- dığını” söyleyen Bonfield tarafından eleştirilmiş bulunmaktadır. Bu yazının amacı bu tezi değerlendirmektir.” 28 Eileen Spring tam tersine kız ve nispeten daha küçük erkek ço- cuklarının aile mülkünden bekleyebileceği payın sınırlı kaldığından bahsetmektedir. Ona göre strict settlement ’lar ile bu çocukların mallar üzerindeki paylarına yönelik a priori bir kısıtlama söz konusu olduğu için babanın da bu miktarı arttırmaya yönelik bir eğilimi olmayacaktır. XVI ve XVII. yy.’dan başlayarak Fideicommissum ’a yöneltilen eleş- tiriler , XVIII. yy.’da iyice sertleşerek sonunda esaslı bir tartışmaya yol açmıştır. Bu tartışmayı geniş çaplı yasama hareketleri takip etmiştir. 29 Fransız Devrimini yapanlar üstün özel mülkiyet hakkını eskiden kal- 28 Eileen Spring, “The strict settlement: its role in family history.”, The Economic History Review , C. 41: s. 454–460. doi:10.1111/j.1468-0289.1988.tb00475.x. 29 Chiara Galligani, Il tramonto del fedecommesso nel Granducato di Toscana Una prima ricognizione dell’istituto nella legislazione sette – ottocentesca”, Historia et Ius, 6/2014.