Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

37 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN Diğer yandan, mutlak nitelikte olmayan haklar hakkında Sözleş- menin izin verdiği müdahaleler yönünden de ‘hak ve özgürlüğün ku- ral’, müdahale ve kısıtlamanın ise ‘istisna’ olduğu ve bu nedenle dar yoruma tabi tutulmaları gerektiği kabul edilmektedir. 98 Türkiye’de 20 Temmuz 2016 tarihinde başlayan OHAL döne- mindeki kararlarında AYM’deAY’nın 15. maddesinin 2. fıkrasındaki haklara dokunulamayacağına işaret etmiş ve durumun gerektirdiği ölçüde’ kriterini esas almıştır. Mahkeme AY’nın 15. maddesinde sayıl- mamakla birlikte kişi özgürlüğüne keyfi müdahalede bulunulmaması güvencesinin OHAL döneminde de geçerli olduğunu belirtmiştir. 99 b. Geçici Tedbirler Tedbir kararları da aslında devlet makamlarının eylem ve işlem- lerinde söz konusu egemenlik ve takdir yetkisine Sözleşmenin müda- halesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla tedbir kararları, takdir alanı doktrininin istisnası mahiyetindedir. AİHM İç Tüzüğü’nün 39. maddesi uyarınca Daire veya Başkan, tarafın yararı veya davanın şartları gerektirdiğinde geçici tedbir kararı alıp, taraflara bildirebilir. Örneğin tedbir kararı ile ilgili devletten, baş- vuranın başka bir ülkeye sınırdışı veya iade edilme işleminin durdu- rulması talep edilmektedir. Konunun aciliyeti gereği tedbir kararları çok kısa bir sürede verilmektedir. 100 Geçici tedbir başvurularında da ikincillik ilkesi geçerlidir. İç hukukta yürütmeyi durdurucu yollar var- sa öncelikle bu yollar tüketilmelidir. 101 Fakat iç hukuktaki yol etkisizse doğrudan AİHM’nden tedbir talebinde bulunulabilir. Tedbir konusu özellikle sınırdışı işlemlerinde ve tutuklu-hüküm- lülerin sağlık yardımından yararlanmalarını gerektiren ciddi durum- larda söz konusu olmaktadır. 102 98 Klass ve diğ./Almanya, 6.9.1978, par. 41; Handyside/İngiltere, 7.12.1976; Ob- server ve Guardian/incildere, 26.11.1991, par. 59; Sunday Times/İngiltere, 26.11.1991, par. 50; Gözübüyük/Gölcüklü, 2013,s. 373. 99 AYMAydın Yavuz vd. B. No: 2016/22169, 20.6.2017, par. 344, 347; Turhan Günay, B. No: 2016/50972, 11.1.2018, par. 87,88. 100 Ünal, s. 415. 101 Ece Göztepe, İnsan Haklarının Korunmasında Geçici Tedbir, AİHM, Almanya ve Türkiye Örnekleri, İstanbul 2017, (Kısaltma Geçici Tedbir), s. 45. 102 Tedbir konusu yapılabilecek haklar için bkz. Göztepe, Geçici Tedbir, s. 61 vd.-241 vd.