Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

384 Hak Temelli Sosyal Yardım ve Klientalizm telism can be defined as to be made the demand of political support by political authority in exchange for a number of services or goods offered according to distribution criteria. An understanding of social relief, based on clientalism, not only lives through the elements such as neediness, poverty, social exclusion, ethnic and religious differen- ces, but also consumes the public resources that will provide the necessary assistance and services for the whole society, as well as it is inclined to feed and reproduct these elements. Keywords: Social Security, Social Relief, Poverty, Populism, Cli- entelism GİRİŞ Sosyal yardım olgusu; yakın yüzyıllara kadar aile içi, akrabalık, kabile-aşiret, komşuluk ve dini inançlar ekseninde şekillenmiş olsa da günümüzde büyük oranda muhtaç durumdaki kişilere devlet tarafın- dan karşılıksız olarak yapılan ayni ve nakdi transferleri ifade etmek- tedir. Nitekim ilgililerin sosyal yardımlara doğrudan bir katkısı olma- yışından dolayı sosyal yardımlar “kamu yardımları” olarak da ifade edilmektedir. Sosyal yardımlar; toplumun en dışlanmış, muhtaç, yoksul, hasta, engelli vb. gruplarına yöneliktir ve bir sosyal devlet bu grupları mut- laka topluma kazandırmaya yönelik çalışmalar yürütmelidir. Bununla birlikte ülkemizde sosyal güvenlik denilince akla sosyal sigortalar gel- mekte, sosyal yardımlar ise merhametin bir göstergesi olarak yoksul kimselere yapılan birer lütuf olarak görülmektedir. Oysa ki; sosyal bir devlette, sosyal yardım hakkı bireyler bakımından bir hak olup, devlet için ise bir yükümlülüktür. Günümüzde sosyal güvenliği sağlamaya yarayan teknikler ba- kımından en yaygın ve gelişmiş olanı şüphesiz sosyal sigortalardır. “Primli rejim” olarak da ifade edilebilecek bu sistemde prim yapılan- ması yoluyla riskin paylaştırılması ve dağıtılması suretiyle sosyal gü- vence sağlanması amaçlanır. Bununla birlikte modern anlamda sosyal güvenlik sistemlerinin tüm toplumu koruma altına alma amacı güttü- ğü düşünüldüğünde sosyal sigorta tekniği tek başına yetersiz kalabil- mektedir. Bu noktada sosyal yardımlar yoluyla, sosyal güvenlik siste- mindeki boşlukların doldurularak muhtaçlığın sistem içindeki diğer önlemlerle giderilemediği durumlarda, ekonomik durumu iyi olanlar- dan muhtaç ve yoksullara gelir transferi sağlamak yoluyla sistemdeki