Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

385 TBB Dergisi 2018 (135) Ertuğrul YUVALI açığın kapatılmasına çalışılır. Başka bir ifadeyle sosyal yardımlar sos- yal güvenlik sistemlerinde adeta bir “son halka” görevini üstlenmek- tedir. Bu itibarla sosyal güvenlik sisteminin mütemmim cüz’ü olarak sosyal yardım sisteminin mevcudiyeti şarttır. Pozitif statü hakları içerisinde kabul edilen sosyal güvenlik hakkı- nın yerine getirme yükümlüsü devlettir. Dolayısıyla sosyal güvenlik hakkının muhtevası içerisinde yer alan sosyal yardım hakkı bakımın- dan da devletin gerçekleştirme, tesis etme yükümlülüğü mevcutken muhtaç ve yoksulların ise bu hakkı talep etme hakkı vardır. Nitekim niteliği bakımından sosyal yardım hakkının; kişiler için sosyal bir hak, devlet için ise bir görev olduğu belirtilmelidir. Dolayısıyla geleneksel olarak yardımseverlik anlayışının ötesinde modern anlamda sosyal yardımın lütuftan çok haklar düzleminde hukuki bir temele dayandı- ğını ve modern anlamda sosyal yardım programlarının gönüllü, gelip geçici, dar kapsamlı uygulamalardan ziyade kalıcı ve genel uygulama- lardan oluşması gerektiğini ifade etmek gerekir. I ) SOSYAL YARDIM KAVRAMI A ) GENEL OLARAK Sosyal yardım, farklı terimlerle ifade edilmiş olsa da tarihin ilk devirlerinden beri mevcudiyetini sürdürmekte olan bir olgudur. 1 Ni- tekim muhtaç ve yoksul kişilere yönelik olarak yapılan sosyal yardım- lar sosyal güvenliği sağlamaya yönelik en eski ve geleneksel yöntem- lerden biridir. 2 Bununla birlikte terim olarak “sosyal yardım” isminin kullanılması kesin olarak belirlenemese de sanayileşme döneminin ürünüdür. 3 Bu bağlamda modern anlamda sosyal yardımın, sanayileş- me sürecinde özellikle gelirin yeniden dağıtımı sürecinde işlevsellik kazanan bir araç olarak varlığını devam ettirdiği belirtilmelidir. 4 1 Faruk Taşçı, “Türkiye’nin Kamusal Sosyal Yardım Anlayışı Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 2008, Sa.:55, s. 128.; Kesgin, Bedrettin; Kamu Sos- yal Politikalarında Sosyal Yardım, Açılım Kitap, 2. Baskı, İstanbul 2014, s. 11. 2 Eyüp Zengin/Ayhan Şahin/Salih Özcan, “Türkiye’de Sosyal YardımUygulamala- rı”, Yönetim ve Ekonomi 2012, C.9, Sa.:2, s. 133. 3 Faruk Taşçı, Kamusal Sosyal Yardım, s. 128-129. 4 Kasım Karataş, “Sosyal Refah: Kavramsal Boyutu, Gelişimi ve Nitelikleri,” Yaşam Boyu Sosyal Hizmet; Prof. Dr. Sema Kut’a Armağan, Ed. Nesrin G. Koşar, Ankara, Hacettepe Üniversitesi S.H.Y.O. Yay., No: 004, 1999, s. 42.