Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

390 Hak Temelli Sosyal Yardım ve Klientalizm Sosyal yardımlar, sosyal hizmetlerle birlikte yoksullukla müca- delenin en önemli araçlarındandır. 27 Esasen sosyal yardımların temel amacı yoksullukla mücadele etmektir. 28 Dolayısıyla ilerleyen parag- raflarda sosyal yardım kavramının yoksulluk kavramı ile olan ilişkisi üzerinde de durulacaktır. Son olarak belirtelim ki; sosyal yardım ve hizmet kavramları ba- zen birbirleriyle ilişkili bazen de birbirilerini tamamlayan kavramlar- dır. 29 Hatta bir görüşe göre sosyal yardım, sosyal hizmetin kapsamı altındaki uygulama alanlarından sadece biridir. 30 Ayrıca bazen karış- tırıldığı için bu iki kavramın birbirinin yerine de kullanıldığı görül- mektedir. 31 Ancak sosyal yardım ve sosyal hizmet kavramları bir- birleriyle çok yakın olarak ilişkili kavramlar olsalar da birbirlerinin yerine kullanılamazlar. Nitekim makro aç ı dan birbirine benzeyen bu kavramlar daha etraflıca incelendiğinde, birbirlerinden baz ı yönlerden ayrı ld ı klar ı görülmektedir . 32 Sosyal yardımlarda muhtaç ve yoksullar, yardımın merkezine konulurken sosyal hizmet uygulamalarının hedef kitlesinin sosyal yardım uygulamalarının hedef kitlesinden çok daha kapsayıcı olduğu ve neredeyse toplumun bütününün değişen sosyal amaçlar doğrultusunda sosyal hizmet uygulamalarının hedefi haline geldiği belirtilmelidir. 33 Dolayısıyla sosyal yardıma ihtiyaç duyan ke- simlerin tamamı sosyal hizmete de ihtiyaç duyarken, sosyal hizmete ihtiyaç duyan herkesin sosyal yardıma da ihtiyaç duyduğu söylene- mez. 34 Sosyal hizmetlerin sosyal yardımlara göre önleyici, koruyucu ve engelleyici boyutu çok daha fazla ön plana çıkmaktadır. Zira sosyal hizmetlerde sosyal sorunlar henüz ortaya çıkmadan önleyebilme ve müdahale boyutu da söz konusuyken sosyal yardımlar sorun ortaya 27 Ali Güze /Ali Rıza Okur/Nurşen, Caniklioğlu, Sosyal Güvenlik Hukuku, 16. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2016, s. 810-811. 28 Hande Hacımahmutoğlu, Türkiye’deki Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendiril- mesi, DPT Uzmanlık Tezi, Ankara 2009 s. 12. 29 Bedrettin Kesgin, s. 38. 30 Nesrin G. Koşar, Sosyal Hizmetlerde Sosyal Yardım Alanı, Şafak Matbaası, Anka- ra 2000, s. 5. 31 Hande Hacımahmutoğlu, s. 20. 32 Hasan Şenocak, Sosyal Güvenlik Sistemlerini Oluşturan Bileşenlerin Tarihi Süreç İçinde Değerlendirilmesi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 2009, Sayı: 56 s. 459. 33 Yaşar Aksanyar, s. 63.; 34 Alpaslan Karabulut, Türkiye’de Sosyal Yardım ve Sosyal Yardımların Tek Mer- kezden Yürütülebilirliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2011, s. 30.