Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

394 Hak Temelli Sosyal Yardım ve Klientalizm nusunda çok az fırsata sahip olma durumlarını da kapsamaktadır. 50 Dolayısıyla yoksulluk sadece bir gelir yetersizliği olarak görülmemeli, bir hak yetersizliği ve fırsatlardan yararlanma yetersizliği olarak da ele alınmalıdır. 51 Bu bağlamda yoksulluk, kişilerin sadece temel mal- lara ulaşamaması değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve kültürel kaynaklara ulaşamamasını da içermektedir. Yoksulluğun geçici bir hal olmaktan çıkıp bir anlamda kalıcılaşması çok boyutlu bir sosyal dışlanma 52 sürecinin de söz konusu olması durumunu ortaya çıkarta- bilmektedir . 53 Bu noktada özellikle sağlık, eğitim gibi toplumsal hiz- metlere ulaşmakta güçlük çeken çocukların ileriki senelerde toplum ile kurdukları ilişkide sıkıntılar olabilmektedir. 54 Sosyal güvenlik sistemi içinde primli rejim kapsamına alınamamış ve muhtaç durumda olan kişileri sosyal koruma altına almayı amaç- layan primsiz rejimde en çok kullanılan yöntemler, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetlerdir. Sosyal politikanın ve sosyal güvenliğin önem- li araçlarından olan sosyal yardım ve sosyal hizmetlerin yoksullukla mücadelede ve dolayısıyla ihtiyaç sahibi bireylerin toplumun bir üye- si olarak sosyal yaşama katılma yönünde önemli yükümlülükleri bu- lunmaktadır. Zira sosyal yardım ve hizmet sistemlerinin ortaya çıkış nedeni muhtaçlığın ve bunun sürekli hale gelmesiyle oluşan yoksullu- ğun giderilmesidir. 55 Bu noktada belirtelim ki, primli sistem içerinde yer alsa da, bu sistemden yeterli sosyal güvenlik yardımı alamayanlar, ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamayanlar bakımından da sosyal yardım ve sosyal hizmetler tamamlayıcı bir sosyal güvenlik yöntemleri olarak önemli bir görev üstlenmektedir. Netice itibariyle sosyal yardım ve hizmetler muhtaçlık ve yoksulluk hali bakımından asgari seviyede sosyal güven- lik sağlayan en geçerli ve en modern sosyal güvenlik teknikleridir. 56 50 Hande Hacımahmutoğlu, s. 12. 51 Amartya Sen, Özgürlükle Kalkınma, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1999, s. 120 ( Çev: Yavuz Alagon). 52 Sosyal dışlanma kavramı, bireyin toplumla bütünleşmesini sağlayan sivil, politik, ekonomik ve sosyal haklara bazı kişi ve gruplar tarafından ulaşılamamasını ifade etmektedir. Konuyla ilgili bilgi için bkz.: Çetinkaya, Şahin; s. 19 vd. 53 Enzo Mingione, “Güney Avrupa Refah Modeli Ve Yoksulluk Ve Sosyal Dışlan- maya Karşı Mücadele”, Sosyal Politika Yazıları, Der.: Ayşe Buğra Çağlar Keyder, Çev.: Burcu Yakut Çakar, Utku Balaban, İstanbul, İletişim Yayıncılık, 2006, s. 261. 54 Betül Altuntaş, s. 170. 55 Kadir Arıcı, Yoksullukla Mücadele, s. 260. 56 Kadir Arıcı, Yoksullukla Mücadele, s. 261.