Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

395 TBB Dergisi 2018 (135) Ertuğrul YUVALI II ) HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM ANLAYIŞI Önemle ifade edelim ki; modern anlamda sosyal yardım, acıma, yardımseverlik veya hayırseverlik değerlerini içermez. 57 Bunun aksine sosyal yardım hak temelli bir düzlemde ele alınmalıdır. Kişilerin sos- yal güvenliğini güvence altına almak devletin yükümlülüğü olduğuna göre sosyal güvenliğin önemli bir unsuru olan sosyal yardımların ya- pılması da tam olarak devletin sorumluluğundadır. T. H. Marshall sosyal politikayı devletlerin vatandaşlarının refahla- rını yükseltmek amacıyla yapmış oldukları yardımlar ve hizmetler bi- çiminde ifade etmiştir. 58 Bu noktada geleneksel olarak yardımseverlik anlayışının da ötesinde modern anlamda sosyal yardımın lütuftan çok hak temeline dayandığını ve modern anlamda sosyal yardım program- larının gönüllü, gelip geçici, dar kapsamlı uygulamalardan ziyade ka- lıcı ve yaygın uygulamalardan oluşması gerektiğini belirtmek gerekir. Sosyal yardımların haklar düzleminde hukuki bir temele oturtulması, sosyal güvenliğin sağlanmasının önemli araçlarından biri olan sosyal yardımların geniş anlamda sosyal eşitlik ve sosyal adalet sağlayıcı bir işlev ve nitelik kazanması sonucunu doğuracaktır. 59 Bu bakış açısı sos- yal yardımların uygulanışında ve yaygınlaşmasında toplumun tüm fertlerine ulaşabilme kaygısının temel alınması gerekliliğini vurgular. Bu bağlamda toplumun her kesiminde sosyal risklerin ve güvensizlik- lerin hafifletilmesi, eşitsizliklerin azaltılması sağlanabilecektir. 60 Sosyal yardımların hak temelli olarak ele alınması toplumun ade- ta bir bütün şeklinde kendini koruması olarak da değerlendirilebilir. Nitekim hak temelli sosyal yardım anlayışında yoksulların ve muhtaç- ların, vatandaş olarak bir takım yardımlardan yararlandırılmaları bir sosyal hak olarak ele alınmaktadır. Sosyal güvenlik hakkı başlığı altında daha önce de belirttiğimiz üzere Anayasamızın 12. maddesindeki “herkes, kişiliğine bağlı, doku- nulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir” 57 Şahin Çetinkaya, Türkiye’de Sosyal Yardımlaşma Müessesesi: Durum Analizi, So- runlar ve Çözüm Önerileri, Doktora Tezi, Kütahya 2012. s 19. 58 Richard M. Tittmuss, Social Policy, Edited by Brian Abel- Smith and Kay Titmuss, Open University Set Book 1990, s. 23. 59 Onur Metin, Sosyal Politika Açısından AKP Dönemi: Sosyal Yardım Alanında Ya- şananlar, Çalışma ve Toplum 2011/1, s. 181. 60 Onur Metin, s. 181.