Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

400 Hak Temelli Sosyal Yardım ve Klientalizm talebinde bulunmaya karşılık gelmektedir. 77 Başka bir tanımıyla kli- entalizm, kamu kaynaklarının ve rant yaratacak zenginliklerin kamu mal ve hizmetlerinin kalitesini arttırmaktansa ihaleler, özelleştirmeler vb. yolların kullanılmasıyla arkadaş çevresi ve siyasi yandaşlara dağı- tılması olarak ifade edilmiştir. 78 Kısaca klientalizm, oyla değiş tokuş edilen her türlü devlet kaynağı ve ayrıcalığıdır . 79 Klientalizm, siyasi iktidarların, kendilerine oy vererek onları ikti- dara getiren ve devamını sağlayan kimseleri zaman zaman ödüllendi- rip kendilerine bağımlı hale getirmeyi amaçladığı, kendilerine oy ver- meyenleri dışlayarak ve destek vermedikleri için onları cezalandırma yollarına başvurarak siyasi iktidara destek vermeyen kimselere göz- dağı verme gibi süreçlerin de yaşanabildiği bir anlayış olarak görül- mektedir. 80 Ekonomik durumu iyi olanlardan yoksullara gelir transferi sağla- mak yoluyla gelir dağılımını düzeltici etki yaratılması gibi bir işleve sahip olan sosyal yardımların klientalist bir yaklaşımla sunulmasında insan hakları bağlamında etik sorunlar mevcuttur. Klientalizm eksenli bir sosyal yardım anlayışında sağlanan yardımlar sosyal bir hak olarak değil seçim desteği karşılığında vatandaşlara yapılan birer lütuf olarak görülmekte bu yönüyle de merhametin göstergesi hayırseverlik “ka- munun hayırseverliğine” dönüşmektedir. 81 Söz konusu anlayış ile yok- sulluk giderilmemekte bunun yerine yoksulluk yönetilerek siyasi ikti- darların devamı sağlanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca sosyal yardımların politik hedeflerin bir unsuru haline getirilerek klientalist bir ilişki bü- tününe indirgenmesinin hak temelli sosyal yardım anlayışından uzak- laşılarak toplumsal katmanlar arasındaki eşitsizliği doğuracağı söylen- melidir. Netice itibariyle klientalist politikalar, muhtaçlık, yoksulluk, sosyal dışlanma, etnik ve dini farklılıklar gibi unsurlardan beslenirken aynı zamanda bu unsurları beslemeye ve yeniden üretmeye yatkındır. 82 77 Onur Metin, s. 182. 78 Philip Keefer, “Clientelism, Credibility, and the Policy Choices of Young Democra- cies”. American Journal of Political Science , 2007, 51 (4), s. 804 79 Arzu Özkanan Ramazan Erdem, s. 196. 80 Selda Meydan/Ayşin Çetinkaya Büyükbodur /Sıla Bulut, “Yerel Yönetimlerde Klientalist Bakış Açısının Hak Temelli Sosyal Hizmet Yaklaşımı Çerçevesinde İn- celenmesi”, 8. Ulusal Sosyal Hizmetler Kongresi, Türkiye’de Sosyal Politikanın Dönüşümü: Yerelleşme Ve Sosyal Hizmetler, Ankara 15 – 16 Nisan 2016, s. 7. 81 Selda Meydan/Ayşin Çetinkaya Büyükbodur/Sıla Bulut, s. 8. 82 Onur Metin, s. 419.