Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

423 TBB Dergisi 2018 (135) Resul KURT sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu çıkarılarak sistemin yasal temeli oluşturulmuş ve ardından sistem uygulanma- ya başlamıştır. İş Mahkemeleri Kanunu ile konu iş hukuku açısından daha da büyük önem kazanmıştır. Zira esas itibariyle ihtiyari olan ara- buluculuk sistemi, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda dava şartı olarak düzenlenmiştir. Arabuluculuğun mahkemelerle ilişkisi incelen- diğinde üç sistem görülmektedir. Bunlar mahkeme dışı arabuluculuk, mahkeme bağlantılı arabuluculuk ve mahkeme içi arabuluculuktur. Mahkeme dışı arabuluculuk, mahkeme sürecinden tamamen bağım- sız yürür. Bu sistemde arabuluculuğa başvuru tamamen tarafların ira- desine bırakılmıştır. Mahkeme bağlantılı arabuluculuğun söz konusu olduğu hallerde mahkeme, tarafları arabuluculuğa teşvik eder. Mah- keme İçi arabuluculuk da ise hangi uyuşmazlıklar için arabuluculuğa başvurulacağı kanun tarafından düzenlenmiş olup hâkimler, arabulu- cu hâkim adını alırlar. Mahkeme içi arabuluculuk devlet yargılaması- nın içinde bağımsız bir süreç olarak yürütülür. Kanun, mahkeme dışı arabuluculuk ile mahkeme bağlantılı arabuluculuğun birleştirildiği bir sistem benimsemiştir. 51 Arabulucunun, görüşmeler sürecinde uyuşmazlığın esasına yöne- lik etkin müdahil konumunda olmamasına; temel işlevi uzlaşma ko- laylaştırıcılığı çerçevesi ile sınırlı bulunmasına karşın, arabulucunun tarafsızlığına ve yeterliliğine yöneltilecek güven duygusu, sürecin baş- lamasında olduğu kadar, olumlu sonuçlandırılmasında da önemli bir role sahiptir. Bu nedenle arabulucu eğitiminin çok daha kapsamlı ve uygulama ağırlıklı olmasında büyük yarar bulunmaktadır. Sistemin sağlıklı isleyişi için arabulucuların sayısal çokluğundan öte, nitelik ve ehliyet olarak kendilerini göstermeleri çok daha yararlı olacaktır. 52 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda 53 yapılan değişikliklerle iş hukuku uyuşmazlıklarının çözümünde dava öncesi zorunlu ara- buluculuk uygulaması öngörülmüştür. Kanun’a göre arabuluculuk iş uyuşmazlıklarının çözümünde bir dava şartı olarak düzenlenmiş olup taraflar arabulucuya başvurmaksızın dava yolunu tercih edemeyecek- 51 Tıktık, age, s.3; Şahin/Çelik/Ruhi, age, s.14-15.Nuri Çelik, Nurşen Caniklioğlu, Talat Canbolat, İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, Yenilenmiş 30. Basım, İstanbul 2017, s.64; 52 Karacabey, agm, s.487. 53 RG: 25.10.2017, 30221.