Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

42 Bireysel Başvuruda İkincillik İlkesi ve Denetim Yetkisinin Sınırları Sorunu mektedir: “Anayasa’da yer alan hak ve özgürlükler ihlal edilmediği sürece ya da açıkça keyfilik içermedikçe derece mahkemelerinin kararlarındaki maddi ve hukuki hatalar bireysel başvuru incelemesinde ele alınamaz .” 115 Gerçekten de bu tür iddiaların hiçbir şekilde denetlenemeyeceği ileri sürülürse, bireysel başvurunun bir anlamı kalmayacak, hak ihlali bulunduğu halde suskun kalınacaktır. 116 Dolayısıyla AYM’nin deneti- mi, gerektiğinde hem derece mahkemesinin uyuşmazlığın sonucuyla ilgili değerlendirmesini hem de hukuku yorumlama biçimini kapsa- ması zorunludur. 117 Bu bakımdan AİHM ve AYM kararlarında, Ana- yasa ve Sözleşme’de tanınan bir hakkın ihlaliyle sonuçlanan hukuka aykırılıklar kanun yolu şikâyeti olarak nitelenmemektedir. AYM beş yıllık uygulamasında bariz takdir hatası gerekçesiyle altı başvuruda ihlal kararı vermiştir. 118 Anayasa Mahkemesi, yargılamanın ve sonucunun adil olmadığı ya da delil değerlendirmesinin yanlış yapıldığı iddialarını incelerken; başvurucunun kendi delillerini ve iddialarını sunma olanağı bulama- dığına, karşı tarafça sunulan delillere ve iddialara etkili bir şekilde itiraz etme fırsatı bulamadığına ya da iddialarının derece mahkemesi tarafından dinlenmediğine veya kararın gerekçesiz olduğuna ilişkin bir bilgi ya da kanıt sunup sunamadığı gibi hususlarıdeğerlendirerek bir karara varmaktadır. Dolayısıyla bu tür başvurularda, ileri sürülen hususlarla ilgili usuli güvencelere yönelik bir hak ihlalinin olup olma- dığı denetlenmektedir: “Başvurucu, yargılama sürecinde karşı tarafın sunduğu deliller ve görüş- lerden bilgi sahibi olamadığına, kendi delillerini ve iddialarını sunma olanağı bulamadığına, karşı tarafça sunulan delillere ve iddialara etkili bir şekilde iti- raz etme fırsatı bulamadığına ya da uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıyla 115 AYM B. No: 2012/1027, 12.2.2013, prg. 26; AYM B. No: 2012/1056, 16.4.2013. 116 Krş.; Fazıl Sağlam, “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru”, Anayasa Şikayeti Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar, Türkiye Barolar Birliği Paneli , TBB yy. Ankara 2011, s. 22; Mustafa Kuş, “Örnek Uygulamalar Işığında Bireysel Başvuru ve Ge- leceği”, Türkiye’de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti), Editör: Sevtap Yokuş, 2.B. Ankara 2015, s. 98. 117 İnceoğlu, Türkiye ve Latin Modelleri, s. 225, 227. 118 AYM tarafından bariz takdir hatası nedeniyle ihlal tespiti yapılan kararlar: Ke- nan Özteriş, B. No: 2012/989, 19.12.2013; Şahin Erol, B. No: 2013/2539, 7.7.2015; Süleyman Bargın, B. No: 2014/6096, 12.7.2016; Mehmet Sıddık Güneşoğlu, B. No: 2014/7571, 12.7.2016; Aydın Öner, B. No: 2014/13415, 13.7.2016; Askeri Karakaş, B. No: 2014/19705, 30.6.2016.