Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

447 TBB Dergisi 2018 (135) İlke GÖÇMEN / Harun KESKİN tal edildiği ya da uçuşu tehir edildiği durumlardaki asgari haklarını düzenlemektedir. 8 Avrupa Birliği Adalet Divanı (“ABAD”), her AB tasarrufu ba- kımından olduğu gibi, 261/2004 sayılı Tüzük bakımından da nihai yorumu gerçekleştirmektedir. Nitekim ABAD, hemen hemen hepsi ön karar prosedürü 9 üzerinden olan kararlarla, bu Tüzüğü pek çok yönden yorumlamıştır. ABAD’ın bu kararları birbiri ile bağlı üç ne- denle önem taşımaktadır: Birincisi, AB tasarruf türlerinden birisini oluşturan “Tüzük”, bütünüyle bağlayıcı olma ve tüm üye devletler- de doğrudan uygulanma özelliklerini haizdir. 10 Başka bir ifadeyle üye devletler, tüzük hükümlerini takdire bağlı ve bazı unsurları iti- barıyla seçerek uygulayamayacağı gibi, iç hukuka aktarma işleminde de bulunmaz. 11 İkincisi, ABAD bir kuralı yorumladığında, o kuralın yürürlüğe girdiği andan itibaren nasıl anlaşılması ve uygulanması gerektiğini ortaya koyarak o kuralın anlamını ve kapsamını açıklığa kavuşturmakta ve tanımlamaktadır. 12 Üçüncüsü, ön karar prosedürü çerçevesindeki kararlar bir tür içtihat hukuku etkisi yaratır; zira her bir üye devlet mahkemesi, ABAD daha sonraki bir kararı ile dönme- diği müddetçe ön karar prosedürü çerçevesindeki önceki kararlar ile bağlı sayılır. 13 Bu arka planda çalışmamız, 261/2004 sayılı Tüzük’ü –uyuşmazlık örnekleri ile birlikte– ABAD kararları ışığında ele almayı ve böylece bu düzenlemeyi anlamı ve kapsamı itibariyle açıklamayı amaçlamakta- dır. Bu yönden çalışmamız, başta AB hukuku doktrinine katkı sunacak olmakla birlikte, Türkiye’yi de özellikle iki açıdan ilgilendirdiği not düşülmelidir. Birincisi, Türk vatandaşları da, duruma göre, 261/2004 sayılı Tüzük’ün uygulama alanı içerisinde kalabilecek, dolayısıyla bu Tüzük’teki hakları kullanabilecektir. İkincisi, Türkiye, bu Tüzük’e pa- 8 261/2004 sayılı Tüzük md. 1(1). 9 ABİHA md. 267. 10 ABİHA md. 288/2. 11 Bkz. Sanem Baykal & İlke Göçmen, Avrupa Birliği Kurumsal Hukuku, Seçkin Ya- yıncılık, Ankara, 2016, s. 347–348. 12 Case C-292/04 Wienand Meilicke and Others v Finanzamt Bonn-Innenstadt [2007] ECR I-1835, para 34. İstisnai durumlar tabii ki olabilecektir. Ibid, para 35. 13 Trevor Hartley, The Foundations of European Union Law, 7th ed, Oxford Univer- sity Press, New York, 2010, s. 319.