Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

451 TBB Dergisi 2018 (135) İlke GÖÇMEN / Harun KESKİN 261/2004 sayılı Tüzük’ün uygulama alanı ile ilgili uyuşmazlık- lar, en azından bugüne kadar, havaalanının bulunduğu yer koşulu ile ilgili olarak ortaya çıkmıştır. Emirates Airlines davasında 22 Dr. Schen- kel, Almanya’da Emirates Havayolları’ndan Düsseldorf’tan (Alman- ya) Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri) üzerinden Manila’ya (Filipinler) bir gidiş dönüş bileti almıştır. Dr. Schenkel, Manila’dan dönüş için 12 Mart 2006 tarihli uçuşa rezervasyon yaptırmış, ancak uçuş teknik problemler nedeniyle iptal edilmiştir. Dr. Schenkel, 14 Mart 2006 günü Manila’dan Düsseldorf’a gelebilmiştir. Dr. Schenkel, ulusal mahkeme önünde dava açarak 261/2004 sayılı Tüzük md. 5 ve 7 çerçevesinde Emirates’ten 600 Avro tazminat talep etmiştir. Dr. Schenkel’e göre gidiş ve dönüş uçuşları birbirinden ayrılamaz tek bir uçuş sayılmalı- dır ve kendisi “bir üye devletin ülkesindeki havaalanlarından ayrılan yolcu” olarak 261/2004 sayılı Tüzük’ün uygulama alanı içinde kal- maktadır. Emirates’e göre ise gidiş ve dönüş uçuşları ayrı ayrı uçuş sayılmalıdır ve dönüş uçuşu bakımından kendisi “Birlik taşıyıcısı” olmadığından 261/2004 sayılı Tüzük somut uyuşmazlığa uygulana- bilir değildir. Ulusal mahkeme, ABAD’a ön karar başvurusu yaparak 261/2004 sayılı Tüzük’ün somut olaydaki gibi bir gidiş dönüş uçuşu açısından uygulanabilir olup olmadığı sorusunu yöneltmiştir. ABAD, Emirates Airlines kararı ile havaalanın bulunduğu yer ile bağlantılı olarak “uçuş” kavramını açıklığa kavuşturmuştur. 23 ABAD’a göre 24 261/2004 sayılı Tüzük bakımından her bir uçuş, yani gidiş uçuşu ve dönüş uçuşu, tek başına değerlendirilmelidir, dolayısıyla 261/2004 sayılı Tüzük, bir yolcunun ilk olarak bir üye devletin ülkesindeki ha- vaalanlarından ayrıldığı ve sonra o havaalanına geri döndüğü gidiş ve dönüş uçuşlarının bütünü bakımından uygulanabilir değildir. Bu bakımdan gidiş ve dönüş uçuşlarının tek bir rezervasyona tâbi olup olmadığı da önem taşımaz. Herhangi bir uyuşmazlık 261/2004 sayılı Tüzük’ün uygulama ala- nı içinde kalıyorsa, bu kez de, bu Tüzük ile havayolu yolcularına hak tanınan hallerden birinin var olup olmadığına bakmak gerekir. 22 Case C-173/07 Emirates Airlines - Direktion für Deutschland v Diether Schenkel [2008] ECR I-5237. 23 “Uçuş” kavramı özelinde bir çalışma için bkz. Michael Chatzpanagiotis, “Notion of Flight under Regulation (EC) No. 261/2004”, Air and Space Law, Cilt: 37, Sayı: 3, 2012, s. 245–258. 24 Emirates Airlines, dn. 22, paras 22–53.