Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

51 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN Hukuka aykırı tutuklama nedeniyle Sözleşmenin 5(1). maddesi- nin ihlal edildiği kararı verilen diğer bir başvuruda da hüküm fıkra- sında derhal tahliye anlamına gelen; “davalı Devletin başvurucunun mümkün olan en kısa tarihte salıverilmesini sağlaması gerektiğine ” kararı verilmiştir. 150 Gözaltı ve tutuklama kararını veren milli mahkeme ve hâkimin makul şüpheye ilişkin kanısının denetlenip, delillerin tartışıldığı diğer bir karar Ayşe Yüksel kararı dır. 151 Kararda Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin faaliyeti nedeniyle gözaltına alınıp bunlardan birinin tu- tuklanmasıyla sonuçlanan süreç incelenmiştir. Mahkeme, incelediği mevcut deliller karşısında tutuklamaya esas iddiaların ve tutuklama gerekçelerinin objektif bir gözlemciyi, başvuranların yasadışı bir ör- güte üye olma suçunu işlemiş olacakları konusunda ikna etmek için yeterli kabul edilemeyeceğini belirterek Sözleşmenin 5(1). maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir. Diğerlerinde olduğu gibi bu kararda da AİHM gözaltı-tutuklama gerekçesi olarak gösterilen delilleri isnat edilen suç bağlamında bizzat kendisi değerlendirmiştir. Buzadji-Moldova kararında (No: 23755/07, 5.7.2016-BD) önceki içti- hatlarda ortaya konulan kriterler geliştirilmiş ; ilk tutulma (yakalama- gözaltı) anında makul şüphe yeterli sayılabilir ise de tutulma kararı- nın ilk yargısal denetimi (tutuklama kararı) sırasında ve tutukluluğun uzatılmasına ilişkin sonraki kararlarda makul şüphenin varlığı ile diğer tutma nedenleri konusunda ilgili ve yeterli gerekçenin aranma- sı gerektiği belirtilmiştir (par.86-88 ve 96-97). Karardaki bu yaklaşım doktrinde, tutuklama konusunda hakime tanınan takdir yetkisinin da- raltılması anlamına geldiği şeklinde yorumlanmıştır. 152 Kararda ayrıca özgürlüğü kısıtlama için 5. maddede aranan güvenceler bakımından hapis ile ev hapsinin aynı şekilde değerlendirilmesi gerektiği (par. 104) ve başvurucunun ev hapsini kendisinin istemesinin de özgürlükten fe- rafat olarak yorumlanamayacağı (par. 108-113) ifade edilmiştir. 150 Bkz. Assanidze/Gürcistan, B. No: 71503/01, 8 Nisan 2004, par. 202, 203, hüküm fıkrası 5, 7/a. 151 AİHM Ayşe Yüksel ve diğ./Türkiye, B. No: 55835/09, 55836/09 ve 55839/09, 31.5.2016, par. 16,17. 152 Ersan Şen, Tutuklulukta İlgili ve Yeterli Gerekçe ve Geçici Tedbir, http://www. haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/2164081-tutuklulukta-ilgili-ve-yeterli- gerekce-ve-gecici-tedbir (erişim tar.15.3.2018).