Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

53 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN Tutuklama dolayısıyla makul şüphe bağlamında iç hukuku detay- lı bir şekilde yorumlamaya ilişkin diğer bir örneği Azarbeycan’a karşı Jafarov kararında görmekteyiz. Bu davada başvuran, ülkesinde resmi bir kaydı olmayan İnsan Hakları Kulübünü işletmek ve bu faaliyet- ler kapsamında topladığı bağışları yasadışı kazanç kabul edilip, vergi kaçırma suçunu işlediği iddiasıyla tutuklanmıştır. AİHM bu davada ulusal hukuku inceleyerek, bağışların Azerbaycan Bağışlar Kanunu- na uygun toplandığını, bağışları bildirim zorunluluğuna uymamanın yaptırımının da İdari Suçlar Kanunu uyarınca idari para cezasını ge- rektirdiğini, fiilin ulusal hukukta özgürlüğü bağlayıcı bir cezanın ge- rektirmediğini, ticari kazanç sayılamayacak olan bağışlar nedeniyle vergi tahsili gerekmediğinden vergi kaçırma suçunun oluştuğuna dair bir bilgi ve bulgunun bulunmadığını, bunun dışında başvuranın bağış paralarını amacı dışında kullandığına dair bir kanıtın da ortaya konu- lamadığını ve ayrıca Ceza Kanununun 308. maddesi kapsamında yetki suiistimali suçu kapsamında ‘kanunsuz avantaj elde etmek’ suçunun işlendiğini gösterir bilgi, olgu veya kanıt bulunmadığını belirtmek (par.130) suretiyle, başvurana yapılan suçlamaların makuliyetten uzak ve ‘uydurma’ olduğu tespitini yapmıştır(par. 132). Ayrıca hernekadar başvuran hakkında ceza davası açılmış ise de tutukluluk incelemesi bakımından Mahkemenin görevinin de, “yargılamadan önceki duru- ma göre tutukluluğun haklılığını değerlendirmek” olması karşısında, başvuranın “makul şüphe olmaksızın özgürlüğünden yoksun bırakıl- dığı” belirtilerek 5/1. maddenin ihlal edildiğine karar verilmiştir. 156 Bu kararda AİHM’nin tutuklamaya temel olan suçlamaya konu eylemi ulusal hukuk yönünden niteleyip, vergi kaçırma veya özgürlüğü bağ- layıcı bir cezayı gerektiren bir suçu oluşturmadığı ve ayrıca isnat edi- len suça ilişkin bir kanıtın da bulunmadığı tespitlerini yaptığına dikkat edilmelidir. Takdir alanı doktrininin istisnalarına ilişkin başka örnekler de bu- lunmaktadır. Azarbeycan’a karşı Fatullayev davasında AİHM, gazeteci olan başvurucunun gazetedeki yazısı nedeniyle tutuklu yargılanması dolayısıyla ilk ve ikinci ceza mahkûmiyeti nedeniyle Sözleşmenin 10. maddesinin ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, gazete yazısında ABD ve İran ilişkileri incelenip, etnik azınlığın bulunduğu bölgede- ki işsizlik, uyuşturucu kullanımı, sosyal ve ekonomik nedenlerin tar- 156 AİHM RasulJafarov/Azerbaycan, B. No: 69981/14, 17.3.2016, par. 114-134.