Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

55 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN hakaret veya adli makamlara baskı suçunu oluştursa dahi tutuklamayı gerektirir ağırlıkta olmadığını değerlendirip ihlal sonucuna ulaşmıştır. Kararda ulaşılan kanaat; “... böylesi bir işlem, terör eylemleri yaptıkları id- dia edilen sorumluları yargı önüne çıkarma amacından daha çok, Ergenekon davasına karşı yöneltilen ve soruşturma makamları tarafından haksız olarak değerlendirilen eleştirilerin cezalandırılması iradesinden esinlenmiş olarak gözükmektedir. Mahkeme, başvurana atfedilen fiilleri soruşturmanın daha en başında ciddi terör suçu olarak nitelendirerek ve dolayısıyla tutukluluğa dair yasal karineyi uygulayarak yerel makamların, başvuranı böylesine uzun süren bir dönem boyunca “ikna edici” ve “yeterli” olarak nitelendirilemeye- cek gerekçelerle tutuklu olarak bulundurduklarını değerlendirmektedir. Do- layısıyla Sözleşmenin 5. maddesinin 3. fıkrası ihlal edilmiştir. ” ifadeleriyle açıklanmıştır. Mahkeme ayrıca, başvurucunun yazdığı kitap nedeniy- le hukuka aykırı olarak tutuklanmasının ifade özgürlüğü üzerinde caydırıcı etkisi bulunduğunu belirtmiş ve Hükümetin başvuru yolları- nın tüketilmediğine yönelik itirazlarını reddederek (daha önce verdiği Yılmaz ve Kılıç/Türkiye, No. 68514/01, par. 37-44, 17 Temmuz 2008- kararına atıfla), Sözleşmenin 10. maddesinin ihlal edildiğine de karar vermiştir. 159 Diğer taraftan makul şüphe ile yakalanıp hâkim önüne çıkartıldık- tan sonra (5/1-c, 5/3)hâkim kararıyla tutuklanan kişinin, 5. maddenin 4. fıkrası gereği kısa bir süre içinde tutuklamanın hukuka uygunlu- ğunu inceletebileceği bir mahkemeye başvuru hakkının da tanınması gerekmektedir. Sözleşme gereği, tahliye istemini reddeden hâkimin kararına karşı kanun yolu tanınması zorunlu değil ise de, iç hukukta bu yol öngörülmüşse, itirazı inceleyen mahkemenin de 4. fıkranın ge- reklerine uygun bir inceleme yapması ve yetkisinin bu incelemeyi kap- saması zorunludur. 160 Başka deyişle, itirazı inceleyen hâkim, tutmanın hukukiliği konusunda şüphe yaratan maddi vakıaları usulünce incele- mek zorunda olup, tutmanın ‘makul şüphe’ şartını taşıyıp taşımadığı- nın incelenmemesi halinde 5/4. madde ihlal edilmiş olacaktır. 161 159 AİHM Şık/Türkiye, 8 Temmuz 2014, B. No: 53413/11, par. 64, 65, 85,111. 160 Toth/Avusturya, A 224, 1991, EHRR 551, par. 84; Grauzinis/Litvanya, 2000, 35 EHRR 144; Aerts/Belçika, 1996-V, 29 EHRR 50, par. 46; Harris/O’Boyle/Bates/ Buckley,2013, s. 185. 161 Bu zorunluluk için bkz. Nikolova/Bulgaristan, 1999-II, 31 EHRR 64, par. 61;Jeci- us/Litvanya, 2000-IX, 35 EHRR 400; Harris/O’Boyle/Bates/Buckley, 2013, s. 187.