Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

61 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN rilmemesi üzerine yapılan başvuru nedeniyle Şahin Alpay (2) kara- rında kullanmıştır. 177 c. Yaşama hakkının ihlal edildiği iddiaları Sözleşmenin 2. maddesi gereği devletin negatif yükümlülüğü, kimseyi öldürmemektir. Devletin pozitif yükümlülüğünün ise maddi ve usuli boyutu bulunmaktadır. Maddi boyut gereği kişilerin öldü- rülmelerini önlemek için gerekli idari tedbirleri almak ve bu amaçla gerekli hukuk düzenini oluşturmak yükümlülüğü bulunmaktadır. AİHM yaşam hakkının ihlali iddialarını incelerken de ikincillik ilkesi- ni esas almakla birlikte, incelenen olayın koşullarının mecbur bıraktığı hallerde delilleri değerlendirip, ulusal hâkimin ulaştığı tespitten ayrı- labileceğine işaret etmektedir; “Mahkeme (AİHM) rolünün ikincil mahiyette olduğu hususunda çok hassastır. … iç hukuka göre olayların değerlendirilmesi söz konusu olduğun- da, iç hukuk mahkemesinin yerine geçip gerçekleri değerlendirmek Mahkeme- nin görevi değildir. Genel bir kural olarak, iç hukuk mahkemesine sunulan delilleri değerlendirmek iç hukuk mahkemesinin görevidir. Mahkeme, her ne kadar iç hukuk mahkemesinin bulgularıyla bağlı değilse de, normal şartlarda bu tespitlerden ayrılabilmesi için inandırıcı deliller temin etmesi gerekmekte- dir (Bkz. Klaas/Almanya, par. 17-30). Ancak Mahkeme (AİHM), Sözleşme- nin 2. ve 3. maddeleri ile ilgili iddiaları çok dikkatli bir şekilde incelemelidir. … Benzersuçlamalarla ilgili olarak iç hukukta ceza davası olduğu zaman, … Mahkeme bu anlamda devletin görevlilerini …suçsuz veya suçlu bulmakla ilgili bulgulara ulaşmakla ilgilenmez. ” 178 Mahkeme Sözleşmenin amacı doğrultusunda delilleri değerlendi- rirken, makul şüphenin ötesinde bir ispat” standardını aramaktadır: “Mahkeme, delilleri değerlendirirken, “mâkul şüphenin ötesinde” bir de- kuvvetli belirti koşuluna uygun olarak ortaya konulmamış olmasının ihlal yarat- tığını söylemiştir.” diyerek Mahkemenin delillere ve makul şüpheye yönelik in- celemesini tutuklama ve devam kararlarının gerekçesine hasren yaptığına işaret etmiştir. 177 Bu kararın hüküm fıkrasında; “Kararın bir örneğinin başvurucunun tutukluluk halinin sona erdirilmesi suretiyle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine,” ibaresi yer almıştır; Şahin Alpay (2), B.No: 2018/3007, 15.3.2018. 178 Tanlı/Türkiye, B. No: 26129/95, 10.4.2001, par. 110-111; (Karar metni için bkz; Cengiz Başak, Polis Akademisi AİHM Kararları Dergisi , S. 1, Nisan 2002, s. 127)