Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

66 Bireysel Başvuruda İkincillik İlkesi ve Denetim Yetkisinin Sınırları Sorunu AİHM bir taraftan, müdahalenin toplumsal bir ihtiyacın zorlaması niteliğinde olup olmadığını ulusal hâkimin daha iyi belirleyebileceğini ifade ederken, diğer taraftan ise “müdahalenin bir ihtiyaca karşılık ge- lip gelmediği, müdahalenin izlenen amaçla orantılı olup olmadığı ve ulusal makamlara müdahaleyi haklı kılmak için gösterdikleri gerek- çelerin ilgili ve yeterli olup olmadığı hususunda nihai tespitte bulun- mak, Mahkemeye (AİHM) düşen bir görevdir” demektedir. Nitekim alıntılanan ifadelerin geçtiği başvuruda, veteriner hekimin basın aracı- lığıyla mesleki sorunları adı ve resmi görünür biçimde ifade ettiği için reklam yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle alınan tedbir kararının “ifade özgürlüğüyle bağdaşmadığı” belirtilerek ihlal kararı verilmiştir. 187 Diğer bir kararda AİHM’nin yetkisi; “Mahkeme denetim yapar- ken, yetkili ulusal makamların yerine geçmez, fakat onların takdir yet- kisine dayanarak verdikleri kararları, 10. maddeye göre incelemekle görevlidir...” sözleriyle açıklanmıştır. 188 Başka bir kararda yalnızca ge- reklilik ve ölçülülük noktasında değerlendirme yapılmamış, bir gaze- tenin olağanüstühal bölgesine sokulmaması ve bu karara karşı yargı yolunun bulunmaması nedeniyle, ilgili Kararname hükmünün olay- daki uygulama şeklinin “demokratik bir toplumda gerekli bir müda- hale olarak görülemeyeceği” gibi, bu durumun “izlenen meşru amacın gereklerinin ötesine geçtiği” de belirtilmiştir. 189 Bazı kararlarda ise yapılan denetim sonucunda, ulusal mahkeme- lerce verilen kararlarda uygulanan standardın Sözleşmenin 10. mad- desindeki ilkelerle uyuşmadığı ve ulusal mahkemelerin üye devletlere tanınmış olan dar takdir alanını aştıkları belirtilmiştir. 190 Türkiye’ye karşı bir davada, ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı yasa hükmü gereği uy- gulanan yaptırımın, 10. madde ile bağdaşıp bağdaşmadığını belirle- menin AİHM’nin görevi olduğu belirtilmiş ve başvuranın ceza dava- sına konu ifadeleri incelendiğinde siyasi bir liderin yaptığı konuşma 187 Barthold/Almanya, B. No: 8734/79, 25.3.1985, par. 55, 58; Doğru/Nalbant, 2013, C. 2, s. 284, 285. 188 Guja/Moldova, B. No: 14277/04, 12.2.2008, par. 69; Doğru/Nalbant, 2013, C. 2, s. 336. 189 Çetin ve diğ./Türkiye, B. No: 40153/98, 13.2.2003, par. 66; Doğru/Nalbant, 2013,C. 2, s. 358. 190 Scharsachve News Verlagesellschaft/Avusturya, B. No: 39394/98, 13.11.2003, par. 46; Doğru/Nalbant, 2013, C. 2, s. 368.