Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

67 TBB Dergisi 2018 (135) Hasan Tahsin GÖKCAN nedeniyle bir yıl hapis ve para cezasına mahkûm edilmiş olmasının, demokratik bir toplumda gerekli olmadığı ve izlenen meşru amaçla orantılı bulunmadığı gerekçesiyle ihlal kararı verilmiştir. 191 Görüldüğü üzere, AİHM bu kararlarında, ulusal makamın tespit ve değerlendirmelerini bir kenara koyup, ifade özgürlüğünü kısıtla- yan müdahalenin ulusal hukuktaki yasaya uygunluğu, meşru amacı- nın varlığı ve gerekli-ölçülü olup olmadığı hususlarını, uyuşmazlığa konu eser veya ifadeleri ve davadaki tüm delilleri bizzat değerlendi- rerek sonuca ulaşmaktadır. Dolayısıyla, örneğin iç hukuk gereği baş- vurana yayınladığı bir yazı için hapis veya para cezasına hükmeden ulusal hâkimin kararına karşın, AİHM bu yazının ifade özgürlüğün- den yararlanması gerektiğine, bu nedenle ceza verilmesinin Sözleşme- nin 10. maddesini ihlal ettiğine karar vermekle, aslında iç hukuktaki uyuşmazlığın esas ı ve sonucu hakkında bir karar vermiş olmaktadır. Sözleşmenin 11. maddesi yönünden de aynı değerlendirmeler ge- çerlidir. “Mahkeme kendi görevinin... ulusal makamların takdir alan- ları içinde verdikleri kararları, Sözleşmenin 11. maddesine göre denet- lemek olduğunu yineler.” Bu alıntının yapıldığı başvuruda, başvuran siyasi partinin kapatılmasının, ulusal mahkeme kararındaki tespitlerin aksine, “izlenen meşru amaçla orantısız olup, demokratik bir toplumda ge- rekli olmadığı” sonucuna ulaşılarak, Sözleşmenin 11.maddesinin ihlal edildiğine karar verilmiştir. 192 Örgütlenme hakkıyla ilgili bir kararda Mahkemenin, milli mahke- menin takdir alanını kısıtlayan yaklaşımı şöyle açıklanmıştır: 191 Erbakan/Türkiye, B. No: 59405/00,  06.07.2006, par. 55, 70;Nedim Şener/Türkiye, B. No: 38270/11, par. 112-124, 8 Temmuz2014; Şık /Türkiye, B. No: 53413/11, par. 101-112, 8 Temmuz 2014. HADEP kongresinde yaptığı konuşma nedeniyle terör örgütünün propagan- dasını yapma suçundan 10 hapis cezası ile para cezasına mahkûm edilen başvu- ran hakkındaki kararda da, konuşma içeriğinde şiddete, ayaklanmaya çağrının bulunmaması karşısında mahkûmiyet kararı verilmesinin demokratik toplumda gerekli olmadığı belirtilerek Sözleşmenin 10. Maddesinin ihlal edildiğine karar verilmiştir; İprahimÜlger/Türkiye, B. No: 57250/00, 27 Nisan 2000. Kararda ben- zer önceki kararlara da atıf yapılmıştır; Ceylan-Türkiye, B. No: 23556/94, par.38, 1999- IV; Öztürk-Türkiye, B. No: 22479/93, par.74, 1999-VI; İbrahim Aksoy, par. 80; Karkın, par. 39, 23 Eylül 2003; Kızılyaprak-Türkiye, B. No: 27528/95, par. 43,2 Ekim 2003; Sürek-Türkiye, B. No: 26682/95, par. 62, 1999-IV; Gerger-Türkiye, B. No: 24919/94, par. 50, 8 Temmuz 1999. 192 Sosyalist Parti ve diğ./Türkiye, B. No: 21237/93, 25.5.1998, par. 44, 54.