Türkiye Barolar Birliği Dergisi 135.Sayı

93 TBB Dergisi 2018 (135) Cem Ümit BEYOĞLU layan ve egemen bir konumun her türlü kötüye kullanımını önleyen bir denge gerektirdiği ifade edilmelidir. “Gereklilik” kavramı konusun- da ise, esas alınması gereken ilkenin “orantılılık veya ölçülülük” olduğu ifade edilmelidir. Bu bağlamda, hakka getirilecek kısıtlamaların, gü- dülen meşru amaçla ölçülü olması gerekmektedir. Bu kapsamda ileri sürülen gerekçelerin ve kısıtlamaların ölçülü ve gerekli olup olmadığı AİHM tarafından değerlendirilecektir. 53 AİHM sendikal haklara iliş- kin davalarda, başvurularda çeşitli kriterlere göre inceleme yapmak- tadır. Bu bağlamda, öncelikle başvuranın hakkına bir müdahale olup olmadığını ele almaktadır. Eğer bir müdahale var ise, bu müdahalenin meşruiyetini öncelikle yasal dayanağı noktasında incelemektedir. Ya- sal dayanağı olan müdahalenin meşru bir amaç içerip içermediğini de saptadıktan sonra, bu müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli- liğini değerlendirme konusu yapmaktadır. AİHM, Karaçay/Türkiye Davası’nda, başvurana iş yavaşlatma ve bırakma eylemine katıldığı gerekçesiyle, uyarı cezası verilmesinin hakka müdahale olduğunu ifade etmiştir. Başvurana verilen uyarı ce- zasının yasal dayanağının 657 sayılı DMK’nın 125/A hükmü olduğun- dan bahisle, bu müdahalenin yasal dayanağının bulunduğunu ifade etmiştir. AİHM, bu müdahalenin Sözleşme’nin 11. maddesinin ikinci paragrafı dahilinde meşru amaç güttüğünden şüphe duyulmadığını, ancak bu müdahalenin gerekli olup olmadığının tespitinin gerektiğini ifade etmiştir. Bu tespit kapsamında, AİHM başvurana verilen uya- rı cezasının, her ne kadar “düşük” olsa da, kendisi gibi sendika üye- si kişilerin çıkarlarını savunmak amacıyla sendika üyelerinin grev ve eylemlere yasal olarak katılmamasına yönelik olarak caydırıcı bir müdahale niteliğine sahip olduğunu belirtmiştir. Sonuç olarak AİHM, başvurana verilen uyarı cezasının “demokratik bir toplumda gerekli olma- dığı” sonucuna varmış ve Sözleşme’nin 11. maddesinin ihlal edildiği sonucuna varmıştır. 54 Karaçay/Türkiye davası, grev hakkı konusun- da AİHM’nin emsal niteliğinde bir kararı olup, bu hak ile ilgili diğer davalarda genelde bu kararındaki değerlendirmelerine atıf yapmıştır. AİHM, Satılmış ve Diğerleri/Türkiye Davası’nda, Sözleşme dü- 53 Gülmez, “Dünyada Memurlar …”, s. 189-190. 54 Karaçay/Türkiye Davası, http://hudoc.echr.coe.int/tur# {“itemid”:[“001-1216 53”]} , E.T.: 10.6.2017.