Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

10 İktidar ve Yargı İlişkileri Sorunu Giriş Tahsin Yücel’in Gökdelen adlı romanında roman kahramanı ünlü bir avukat olan Can Tezcan bulunduğu bir duruşmayı terk eder ve iktidar yargı ilişkilerinden ve yargının yozlaşmışlığından şu şekilde yakınır: “Benim gençliğimde arkadaşlarımız herkesin gözü önünde öldürülür, ama suçlu hiçbir zaman bulunamazdı. En yakın arkadaş- larımdan Tufan da böyle gitti, gazeteler bir adamın Tufan’a bir buçuk metreden ateş edişini gösteren fotoğrafı kaç gün üst üste birinci sayfa- larında yayımladılar, gene de bulunamadı adam, yargı da fotoğrafın tek başına kesin kanıt oluşturamayacağı kanısına vardı. Ama şimdi yaklaşım değişti, hükümete ters düşen kişilerin varını yoğunu ellerin- den alıp kendilerini içeri atıyorlar. Her şeyi özelleştirdiklerine göre, yargıyı da özelleştirseler bari, bundan daha iyi olur, daha kötü olmaz”. 1 Edebiyatın tüm karanlık yüzleri iktidarı anlatmak için hafif kalır. Kimi zaman baba otoritesi, kimi zaman toplumsal baskı kimi zaman da siyasal bir görünüm biçimi kazanabilen iktidar kendine özgü adeta bir yaşam rejimi kurgular. Bu yaşam rejiminde bireylerin tek güvene- ceği liman yargı iradesidir. Aksi halde bireyi korku ve karanlık ortamı beklemektedir. Kafka Dava adlı romanına şu cümleyle başlamaktadır: Joseph K. iftiraya uğramış olmalıydı, zira kötü bir şey yapmadığı hal- de bir sabah tutuklandı. İşte bağımsız ve tarafsız bir yargının olma- dığı bir durumda iktidarın yaşam rejimi içerisinde herkes potansiyel Joseph K. halini alır. Zira bağımsız ve tarafsız bir yargının olmadığı zaman hiç kimsenin canı, malı, hak ve özgürlükleri güvende değildir. Bu durumda kimse anlam dünyasını, bir diğer ifade ile kendini yaşam pratiğine dökemez, gerçekleştiremez. İşte çalışma bu doğrultuda iktidar ve yargı sorunlarını işlemek- tedir. Bu çalışmada kuvvetler ayrılığının önemi özellikle yargının ba- ğımsızlığı ve tarafsızlığı üzerinden incelenmeye çalışılmıştır. İktidarın belirlenmesi, tanımlanması ve sınırlandırılması, hak ve özgürlüklerin yaşam pratiğine aktarılması için olmazsa olmazdır. İktidar denetlen- meli ve dengelenmelidir. Bunu sağlayacak yegâne irade bağımsız ve tarafsız bir yargı iradesidir. İrade diyorum çünkü toplumsal ve siyasal ilişkilerde bir özne olarak beliren iktidara karşı yargının da bir özne 1 Tahsin Yücel, Gökdelen, Can Yayınları, İstanbul 2006, s. 22.