Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

İHAM’IN VERGİ CEZALARINDA NE BİS İN İDEM İÇTİHADI İLE TÜRK HUKUKUNUN UYUM SORUNU THE ISSUES RELATED TO COMPLIANCE OF TURKISH LAW TO ECTHR’S JURISPRUDENCE ON APPLICATION OF NE BIS IN IDEM PRINCIPLE ON TAX PENALTIES Barış BAHÇECİ* Özet: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) kaynağını İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ne ek 7. Protokolün 4. maddesinde bulan ne bis in idem ilkesini Zolotukhin/Rusya kararıyla yeniden yorumla- mıştır. Bu yeni yorumun vergi cezaları özelindeki yansımaları son olarak A ve B/Norveç kararıyla şekillenmiştir. İHAM’ın getirdiği yeni yorum, ayniyet (idem) ve mükerrerlik (bis) kavramları çerçevesinde oluştuğundan, bu çalışmada Türk hukukundaki vergi suç ve kabahat- lerine ilişkin hükümler aynı kavramlar üzerinden irdelenmiştir. Bu kapsamda ilk olarak kaçakçılık suçu, vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük kabahatlerinin konu aldığı filler arasında bir örtüşme olup olmadığı, bu fiillere bağlanan cezalara ilişkin içtima kuralları ortaya konularak ayniyet (idem) unsuru açısından uyum sorunu değerlen- dirilmiştir. Mükerrerlik (bis) başlığı altında ise vergi cezaları arasında İHAM içtihadı gereği bir bütünsellik bulunup bulunmadığı ve özellik- le aynı fiil kaynaklı farklı yargılamalar arasındaki etkileşim sorunu ve muhtemel çözüm yollarına dikkat çekilmiştir. Çalışmanın sonuç bö- lümünde ne bis in idem kuralı açısından Türk hukukunda sorun oluş- turan başlıklar ve ilgili Vergi Usul Kanunu hükümleri belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Vergi Suçları, Vergi Kabahatleri, İçtima, Ne Bis İn İdem, İHAM İçtihadı Abstract: In Zolotukhin v. Russia decision, European Court of Human Rights reinterpreted the ne bis in idem principle set forth under the Protocol 7 Article 4. The Court adapted this new approach on tax penalties in its A and B v. Norway decision. In this study, tax crimes and offenses under Turkish law are examined by using the elements of bis and idem, since the Court based its new approach on these concepts. In this context, firstly the conformity with the element of idem has been assessed by examining whether there is an overlap between the acts which cause tax fraud, tax evasion, irre- gularity and special irregularity offenses and by taking into account the rules of consolidation which apply to the sanctions imposed for * Doç. Dr., İzmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi, barisbah- [email protected], ORCID: 0000-0001-9991-0378