Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

143 TBB Dergisi 2018 (136) Barış BAHÇECİ tur. 2 Hatta bu onay işlemi İHAM’ın Glantz kararından -yani bu uyum sorununun en bariz biçimde ortaya çıkmasından- sonra yapılmıştır. Öte yandan İHAM’ın Glantz kararındaki yorumunu, A ve B/Norveç kararında kısmen değiştirmesi, konunun Avrupa insan hakları huku- ku açısından da henüz yeterli berraklığı taşımadığını göstermektedir. İşte bu kaotik ortamda, ne bis in idem kavramı açısından, İHAM içti- hadı ile Türk hukuku arasındaki uyum sorunu irdelenecektir. İlk bakışta ‘ne bis in idem’ kavramı açısından yapılacak değerlen- dirmenin neden sadece suçlarla sınırlı olmadığı, kabahatleri de içi- ne aldığı merak edilebilir. Nitekim Latince ‘ne bis in idem’ kavramı Türkçede genellikle “aynı suçtan iki kere yargılama olmaz” şeklinde algılanmaktadır. Ne var ki, ne bis in idem kavramı anatomik olarak incelendiğinde, içerdiği ‘idem’ ve ‘bis’ unsurlarının sabit ve anlamaya yeter nitelikte bulunmadığı, tam tersine tarihsel gelişimi içinde yorum yoluyla genişletildiği görülmektedir. 3 Nitekim P 7 md 4, “iki kez yargı- lanmama veya cezalandırılmama hakkı” başlığını taşımasına ve mad- de içeriğinde de ne bis in idem kavramına yer verilmemesine rağmen, İHAM, içtihadını idem ve bis kavramlarını kullanarak geliştirmiştir. 7. Protokolü imzalayan devletlerin uygulamaya ilişkin olarak, idari yap- tırımların adli cezalar gibi değerlendirilmesini önleme amacını güden bazı çekince ve kayıtlar koymasının altında da bu kaygı yatar. Gerçekten İHAM da bu kaygıyı haklı çıkarır biçimde, 7. Protokol 1984 yılında imzaya açılmadan önce, 4 1976 yılında verdiği Engel/Hol- 2 Türkiye 7. Protokolü herhangi bir çekince ve beyan koymaksızın 1985’te imzalamış, 10.03.2016 tarih ve 6684 sayılı “11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Ek 7 Nolu Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunmasına Dair Kanun”un (RG 25.03.2016-29664) kabulünden sonra, 28.03.2016 tarih ve 2016/8717 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onay işlemi tamamlanmış (RG 08.04.2016-29678) 01.08.2016 tarihinde yürürlüğe sokulmuştur. 3 Gerçekten Latince ‘ne’ (ya da bazen ‘non bis idem’ kullanımında karşılaştığımız ‘non’) olumsuzluk anlamı taşımakta, ‘bis’ ‘tekrar’, ‘idem’ ise ‘aynı’ anlamlarına gelmektedir (www.online-latin-dictionary.com/). Bu nedenle kavrama geçmişte verilen anlamlar da günümüzde bu kavramın suç ve kabahatler arasında da ge- çerli olacak şekilde uygulanması da kavramı yorumlayanın iradesine bağlı olarak değişmektedir. 4 7. Protokolün imza ve onay sürecine ilişkin detaylı liste için: https://www.coe. int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/117/signatures?p_ auth=FhZpgDNC