Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

144 İHAM’ın Vergi Cezalarında Ne Bis İn İdem İçtihadı ile Türk Hukukunun Uyum Sorunu landa kararıyla, 5 cezayı özerk bir kavram olarak devletlerin iç huku- kundan bağımsız olarak tanımlamanın yolunu açmıştır. Mahkeme daha sonra 1984’te verdiği Öztürk/Almanya kararında, 6 ‘ceza nedir?’ sorusunu, ‘tazmine değil cezalandırma veya caydırıcılığa yönelik yap- tırımlardır’ şeklinde cevaplayarak, bir yaptırımın iç hukukta suç ya da kabahat olarak tanımlanmasından bağımsız, objektif bir bakış açısı geliştirmiştir. Bu bakış açısı 1994’te verilen Bendenoun/Fransa kara- rında vergi cezaları özelinde de uygulanır hale gelmiş, 7 böylece vergi suç ve kabahatleri arasındaki ayrım da Avrupa insan hakları hukuku açısından silikleşmiştir. Hiç şüphesiz kabahat-suç ayrımının nesnelliği tartışması İHAM içtihadı ile sınırlı değildir. Öğretide öteden beri bir fiilin suç veya ka- bahat olarak sınıflandırılması dayanağı tartışma konusu olmuş ve ‘suç ve kabahat arasındaki fark nedir?’ sorusunun cevabı, ‘yöneldik- leri amaçlar’, 8 ‘korunan toplumsal değerler’ gibi öznel ölçütlere bağlı olarak verilmeye çalışılmıştır. 9 Ne var ki suç ve kabahat formları ara- sında niteliksel açıdan ayrım yapılmasını sağlayacak nesnel bir ölçüt yoktur. Ayrım, suça veya kabahate bağlanan yaptırım kararının hangi makam tarafından ve nasıl bir usul izlenerek verildiğine dayanmak- ta, suça bağlanan cezalar ceza mahkemesi tarafından verilmekte iken, kabahate bağlanan yaptırımlar idari bir işlem şeklinde ortaya çıkmak- tadır. Yaptırım çeşitleri ve yaptırım kararının verilmesi usulü, kanun koyucu tarafından belirlenmekte, bu belirlemede nesnel ve genel geçer ölçütlerden çok, kanun koyucuya hâkim siyasal 10 ve sosyal bakış açısı etkili olmaktadır. Dolayısıyla bir fiil kanundaki tanımlanmasına bağlı olarak suç veya kabahat olarak nitelendirilir. Suç ve kabahat arasındaki bu şekli ayrıma karşın, İHAM içtiha- dında da kabul edildiği üzere değişmeyen ortak bir özellikleri bulun- 5 Engel/ Hollanda, 08.06.1976, paragraf 82 6 Öztürk/Almanya, 21.02.1984, paragraf 53 7 Bendenoun/Fransa, 24.02.1994, paragraf 47 8 Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, Ekin Yay, Bursa, 2017, s 29 9 Bu konudaki görüş farklılıklarının özeti ve değerlendirmesi için: Mahmut Kaşıkçı, Türk Hukukunda Vergi Kaçakçılığı Suçları, Ethemler İstanbul 2007, s 107-118. Kayıhan İçel, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Beta Yay, İstanbul, 2017, s 227 10 İçel, s 228. Bu nedenle suç tanımı yapılırken, kanun koyucunun suç olarak tanımladığı fiil suçtur şeklindeki tespit (Tahir Taner, Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. Baskı, İÜ Yay, İstanbul, 1953, s 80) daha gerçekçidir.