Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

160 İHAM’ın Vergi Cezalarında Ne Bis İn İdem İçtihadı ile Türk Hukukunun Uyum Sorunu kemesinin vereceği hapis cezası yanında bir de idari para cezasının verilmesi kanun koyucunun takdir alanı içinde bulunmuştur. 35 Bu kapsamda aynı nitelikteki fiiller için sadece idari para cezası ile ye- tinilmeden, ayrıca adli ceza sürecinin çalıştırılması taraf devletlerin takdir alanları içindedir. 36 Uygulanacak birden çok yaptırımın (örne- ğin bir hapis, bir para cezası değil de, iki ayrı hapis ya da iki ayrı para cezası gibi) aynı cinsten olması ise bir ihlal sonucu doğuracaktır. 37 Şimdi Türk hukuku açısından, yukarıda ayniyet başlığı altında daha detaylı ele aldığımız sorunlu alanları izleyerek ilerleyebiliriz. İlk olarak kaçakçılık ile vergi ziyaı arasındaki ilişki ile başlayalım. VUK md 359 kaçakçılık suçları için sadece hapis, md 344 ise sadece idari para cezası getirmektedir. İlk yaptırım doğan tehlikeyi, ikincisi ise do- ğan zararı yaptırım konusu yapmaktadır. Dolayısıyla hem yaptırımın niteliği hem de yöneldikleri amaç yönünden bir bütünsellik oluştur- duklarından şüphe edilmemelidir. Bu normlara ilişkin yargılamaların etkileşimi sorunu ise aşağıdaki başlıkta ele alınacaktır. İkinci olarak vergi ziyaı ile usulsüzlük ilişkisini düşünelim. VUK md 336 aynı fiille iki normun da ihlali halinde sadece bir ceza kesile- ceğini düzenlediğinden, bu başlıkta sorun doğurabilecek aynı cinsten iki (para) cezası sonucu doğmayacaktır. Üçüncü ilişki tipi kaçakçılık ile usulsüzlük cezaları arasındadır. Yukarıda ele aldığımız üzere, kaçakçılık suçları arasında sadece hileli kayıt tutma suçu ile usulsüzlük kabahati arasında bir örtüşme olabilir. Ancak bunlar arasındaki ayniyet ilişkisi sabit olduğundan, her iki fiil için yürütülecek yargılamaların da mükerrerlik ve ihlal sonucunu do- ğurması kaçınılmazdır. 35 Dolayısıyla aynı fiil için birden çok yaptırımın uygulanması hiçbir zaman tek başına bir ihlal gerekçesi oluşturmamış, nitekim Glantz kararında da ihlal gerekçesi yapılan husus yargılamalar arası etkileşim sorunu olarak gösterilmiştir (paragraf 60-61). 36 A ve B/Norveç, paragraf 123 37 Örneğin İHAM Ruotsalainen/Finlandiya kararında, aracına mazot yerine daha düşük vergi yüküne sahip bir yakıt kullandığı anlaşılan başvurucuya, uygulanan basit vergi kaçakçılığı gerekçesiyle para cezası ile ceza niteliği taşıyan ikinci bir mali yaptırım uygulanmış, her iki cezanın da niteliği ve özü itibari ile aynı olaydan kaynaklandığını tespit etmiştir. Bir karşılaştırma yapılacak olursa, Zolothukin kararına konu olaydaki aynı fiile uygulanan iki hapis cezasının yerini, bu olayda iki para cezası almıştır.