Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

161 TBB Dergisi 2018 (136) Barış BAHÇECİ Son olarak özel usulsüzlük cezası ile diğerleri arasındaki ilişkiye bakalım ve kaçakçılıkla başlayalım. Özel usulsüzlük bir idari para, kaçakçılık fiilleri ise hapis cezası gerektirdiğinden (aşağıda ele alına- cak yargılamaların etkileşimi sorunu dışında) farklı yaptırımların bir bütünsellik oluşturacağı anlaşılmaktadır. Vergi ziyaı ve usulsüzlük cezaları ise para cezası niteliği taşıdığından bir bütünsellik oluşmaya- caktır. Ayrıca özel usulsüzlük kabahatleri ile usulsüzlük kabahatleri arasında bir örtüşmeye rastlanmamakla beraber, vergi ziyaı kabahati ile bir ayniyet oluşması mümkün olduğundan aynı fiil için özel usul- süzlük cezasının vergi ziyaı cezası ile uygulanmasının yaptırımların bütünlüğü açısından da ihlal doğurması kaçınılmazdır. 2.2. Yargılamalar Arası Etkileşim Yargılamaların etkileşimi, ilişkili sorunlar çerçevesinde yargılama yapan farklı mahkemelerden birinin ulaştığı sonucun bir diğerinin yaptığı yargılamada da dikkate alınmasıdır. Aslında aynı fiille ilgili yargılamalar arasında etkileşim olmaması sorunu ile yargılamaların mükerrerlik oluşturması birbirinden farklı sorunlardır. Bu nedenle İHAM’ın etkileşim sorununu neden Sözleşmenin 6. maddesinde dü- zenlenen adil yargılanma hakkı ile değil de, P 7 md 4 kapsamındaki ne bis in idem yasağı ile ilişkilendirdiği sorusu akla takılmaktadır. Ancak Glantz kararıyla yapılan bu tercihin, A ve B/Norveç kararında da sür- dürülmesi karşısında bu teorik tartışmaya girilmeyecektir. Mevzuata bakıldığında konunun öncelikle VUK md 367/son fık- rası açısından ele alınması gerektiği görülür. Düzenlemeye göre, “Ceza mahkemesi kararları, bu Kanunun dördüncü kitabının ikinci kısmında yazılı vergi cezalarını uygulayacak makam ve mercilerin işlem ve kararlarına etki- li olmadığı gibi, bu makam ve mercilerce verilecek kararlar da ceza hâkimini bağlamaz.” Öğretide Akkaya’nın dikkat çektiği üzere, kanunda idare ile ceza mahkemesi arasında kurulan bu ilişki ağırlıklı olarak idari yargılama ve ceza yargılamasını kapsayacak şekilde algılanmakta- dır. 38 Oysa düzenlemede geçen ceza vermeye yetkili makam idaredir ve vergi mahkemelerinin yetkisi de ceza vermek değil, cezai işlemi 38 Mustafa Akkaya, “Vergi Mahkemesi ve Ceza Mahkemesinin Etkileşimi Üzerine Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C 49, S 1, s 89