Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

168 Medenî Yargıda Hâkimin Kanunî Süreyi Kararında Yanlış Göstermesi Problemine ... GİRİŞ İlk derece mahkemelerinin kararlarında ilgililere yönelik süreyi hatalı göstermiş olmaları ve ilgililerin de kararlarda gösterilen süre- ye riayet ederek usûlî işlemler yapmaları durumunda bunun hukuki sonuçlarının ne olacağı konusunda yüksek mahkeme kararları arasın- da çelişki göze çarpmaktadır. Yargıtay kararlarında ilgililerin mahke- menin kararında zikrettiği süreye riayet etmiş olmalarının herhangi bir hak yaratmayacağı ve bu durumda kanundaki sürenin dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir. Anayasa Mahkemesi kararlarında ise, ilgililerin mahkeme kararında hatalı olarak gösterilen süreye ria- yet etmeleri durumunda, bunda ilgililerin kusurlarının bulunmaması nedeniyle hak kaybına uğramamaları gerektiği sonucuna varılmıştır. Aşağıda önce medenî yargıda süre konusu hakkında bilgi verilecek, daha sonra Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ve bir- birine zıt yöndeki kararların özetleri ile görüşümüze yer verilecektir. MEDENİ YARGIDA SÜRE GENEL OLARAK Bir görüşe göre, medenî yargıda süre, “dava ile ilgili bir işlemin yapıl- ması amacıyla, mahkeme veya ilgililer için, kanun tarafından veya kanunun verdiği yetkiye dayanarak hâkim veya ilgili şahıs tarafından tayin olunan be- lirli bir zaman dilimi” şeklinde tarif edilebilir. 1 Diğer bir görüşe göre ise süre (mehil) kavramı şu şekilde tanımla- nabilir: “M üddet veya mehil, bir vecibenin yerine getirilmesi veya bir muamelenin yapılması için kanun veya hâkim veya alakalı şahıs tarafından tayin edilen zaman”. 2 6100 sayılı HMK’nın sürelerin belirlenmesine ilişkin 90. maddesi uyarınca, süreler , kanunla belirtilir veya hâkim tarafından tespit edilir. Ka- nunda belirtilen istisnaî durumlar dışında, hâkim kanundaki süreleri artıra- maz veya eksiltemez. Hâkim, kendisinin tespit ettiği süreleri, haklı sebeplerle 1 Erdal Tercan, Medenî Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde) Eski Hale İade -Hali Sabıka İrca-, Ankara 2006, s.38; Taş Korkmaz Hülya, “Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakimin Belirlediği Süreler ve Bu Sürele- rin Hukukî Dinlenilme Hakkı İle İlişkisi”, MİHDER, C.4, S.10, 2008, s.413. 2 Emin Başaklar, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Müddetler, Ankara 1973, s.3; Yavuz Nihat, “Hukuk Usulünde Müddetler”, ABD, 1975/2, s.133.