Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

192 Vergi Yargısında İstinaf Üzerine Bir Değerlendirme na büyük ölçüde kesinlik tanınmasının Anayasa’nın idarenin yargısal denetimini öngören hükmüne ve Danıştay’a ilişkin düzenlemeyi içe- ren 155. maddeye de aykırı olmayacağı; ayrıca ilk derece mahkeme- lerinin tek hâkimle görev yapmasının mümkün olduğu, Danıştay’da olduğu gibi istinaf merci niteliğindeki bölge idare mahkemelerinde de kurul halinde çalışmanın esas tutulacağı belirtilmiştir. 37 Ayrıca pratik nedenlerle istinaf modeline karşı çıkılmaması gerektiği; iyi yürütüle- cek bir personel politikasıyla istinaf mahkemelerinin getireceği ek yü- kün karşılanabileceği düşünülmüştür. 38 İstinafa ilişkin lehe olan bu görüşlere karşın, başka bir noktadan ise vergi yargı sisteminin üç dereceli olması yerine iki derece üzeri- ne kurulmasının uyuşmazlıkların çözümünü en azından bir buçuk yıl kısaltacağı; bu nedenle de uyuşmazlıkların hızlıca çözümlenerek verginin idareye dönüşünü sağlamak açısından iki dereceli sistemin kabulünün gerektiği savunulmuştur. 39 Ancak dosyaların hızlı sonuç- landırılmasından çok –gerekçelerde olduğu gibi- Danıştay’ın yükünün azalması ve nitelikli yargılama yapabilmesi esas alındığında, istinafın vergi yargısında önemli bir potansiyele sahip olduğu düşünülebilir. Adil yargılamanın sağlanması amacından hareketle; parasal sınıra bağlı kalınmayan bir üç dereceli vergi yargısı içerisinde konumlanan istinaf modeli, ideal tipi oluşturmaktadır. III. İSTİNAFIN POZİTİF HUKUKTAKİ DAYANAKLARI İstinaf kurumuna ihtiyaç duyulduğuna dair fikirler, istinafın le- hinde ve aleyhinde olan görüşlerle birlikte tarihsel ve olgusal geliş- meleri, çalışmanın amacını aşmakla birlikte; sorunlara bir çözüm yolu olarak sunulan ve kabul edilen istinafın, pozitif hukuk açısından te- 37 Kumrulu, s. 57, 58. 38 Kumrulu, s. 59; Zorunlu idari başvuru esası da söz konusu sistem içerisinde değinilen bir diğer konudur. İdari başvuruyla istediği sonucu elde edemeyen yükümlünün konuyu yargı önüne taşıyabilmesi şeklindeki bu yöntem idari denetim mekanizmalarını işletmekte; yargı organlarının yükünü azaltmak suretiyle hukuk geliştirme işlevine ağırlık tanımakta ve bireylerin yargısal başvuru imkânlarını ortadan kaldırmamaktadır. Bu bakımdan Türk vergi yargısının zorunlu idari başvuru aşamasıyla birlikte işleyen istinafı da içinde barındıran üç dereceli sistemle ideal tipe kavuşacağı ifade edilmiştir (Kumrulu, s. 60). 39 Kamil Mutluer, Türkiye’de Vergi Yargı Sistemi, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları No: 141/87, Eskişehir 1975, s. 102.